Największe kraje świata

Chcesz wiedzieć, które kraje na Ziemi zajmują najwięcej miejsca lub mają najwięcej mieszkańców? Odpowiedź zależy od tego, jak rozumiemy “wielkość” kraju – możesz ją mierzyć powierzchnią albo liczbą obywateli. Najczęściej pod pojęciem największych krajów mamy na myśli powierzchnię. To, ile ziemi i wód śródlądowych zajmuje dane państwo, sprawia, że jest uznawane za duże. Ale duży kraj nie zawsze oznacza dużą liczbę ludzi. W tym artykule sprawdzisz, które państwa są największe pod względem terytorium, które pod względem populacji, a także jak wyglądały największe imperia w historii.

Co znaczy “największy kraj świata”?

Pojęcie największego kraju można rozumieć na dwa główne sposoby: według liczby ludności albo według powierzchni. Każde z tych kryteriów daje nam inną listę krajów.

Jeśli chodzi o powierzchnię, liczy się cała ziemia należąca do kraju plus wody śródlądowe – jeziora, rzeki czy zbiorniki. Te dane są raczej stałe, choć czasem wyliczenia mogą się różnić, szczególnie w krajach takich jak Chiny czy USA, gdzie bywają spory co do granic pewnych obszarów czy wysp.

Co wpływa na to, jak duży jest kraj?

Najważniejsza jest powierzchnia lądowa, a do tego dolicza się jeziora i inne wody, które są na terytorium danego państwa. Trzeba zaznaczyć, że rankingi nie obejmują terytoriów zależnych, więc liczby zwykle dotyczą głównego obszaru kraju.

Jeśli patrzymy na wielkość przez liczbę ludności, to ten ranking ciągle się zmienia. Ludzi w państwie może przybywać lub ubywać, ponieważ rodzą się dzieci, ktoś umiera albo migruje. To inna miara, pokazująca liczbę osób, nie powierzchnię. Po porównaniu obu tych rankingów widać, że nie zawsze wielka powierzchnia to dużo mieszkańców.

Największe kraje świata według powierzchni

Na mapie świata da się od razu rozpoznać kraje, które zajmują naprawdę dużo miejsca. Porównania powierzchni państw to podstawowy sposób pokazywania, które są najrozleglejsze.

Tabele państw według powierzchni zazwyczaj pokazują tylko kraje uznawane przez ONZ i Watykan. Terytoria zależne nie są wliczane do głównego wyniku.

Lista krajów o największej powierzchni

Rosja jest bezdyskusyjnie największym państwem świata, a jej powierzchnia wyraźnie przewyższa pozostałe kraje z czołówki.

Oto dziesięć największych krajów według powierzchni (porządek prawie zawsze jest ten sam, różnice są minimalne):

1. Rosja
2. Kanada
3. Chiny
4. Stany Zjednoczone
5. Brazylia
6. Australia
7. Indie
8. Argentyna
9. Kazachstan
10. Algieria

Jak widzisz, w tej dziesiątce są kraje z różnych części świata – z Azji, obu Ameryk, Australii i Afryki.

Szczegóły o 10 największych państwach

Oto charakterystyka każdego z dziesięciu największych krajów pod względem rozmiaru:

• Rosja: Z powierzchnią około 17 098 242 km², to największe państwo, leżące w Europie i Azji. Jest tu aż 10 stref czasowych! Rosja zajmuje około 11% ziem na świecie.
• Kanada: Ma 9 984 670 km² i jest liderem w Ameryce Północnej. Znana jest z wielkich lasów, licznych jezior i gór.
• Chiny: Z powierzchnią około 9 596 961 km², to największy kraj Azji, gdzie jest wiele typów krajobrazu i klimatów.
• USA: Powierzchnia wynosi 9 372 610 – 9 629 091 km² (w zależności od liczenia niektórych terytoriów). To czwarte miejsce w rankingu, także Ameryka Północna.
• Brazylia: Największy kraj Ameryki Południowej, powierzchnia 8 515 767 km², z wielką Amazonią i ogromną różnorodnością przyrody.
• Australia: Powierzchnia to 7 692 024 km² – wielki kraj i cały kontynent, znany z pustyń, fauny i flory unikalnej na świecie.
• Indie: 3 287 263 km² (około 3,3 mln km²) – to drugie największe państwo w Azji, bardzo różnorodne pod względem kultury i przyrody.
• Argentyna: Powierzchnia to 2 780 400 km² – rozciąga się od wysokich Andów aż po wybrzeże Atlantyku.
• Kazachstan: 2 724 900 km², kraj leżący na granicy Europy i Azji, będący największym państwem na świecie bez dostępu do morza.
• Algieria: 2 381 741 km², największy kraj w Afryce, z dużą częścią powierzchni zajętą przez Saharę.

W sumie te dziesięć krajów zajmuje około 73,6 miliona km² – to niemal połowa całej lądowej powierzchni Ziemi!

Największy kraj świata – ciekawostki i znaczenie

Rosja budzi wiele pytań właśnie ze względu na jej ogromną powierzchnię. Ma to swoje plusy, jak duże bogactwa naturalne, ale i minusy, bo Syberia czy tundra są bardzo słabo zamieszkane. Przez wieki Rosja powiększała swoje terytorium, od czasów podboju Syberii w XVI wieku, aż po czasy radzieckie. Choć po rozpadzie ZSRR straciła część ziem, to wciąż jest największym państwem na świecie.

Tak wielka powierzchnia oznacza wiele różnych klimatów i krajobrazów w jednym kraju, ale przeszkadza też w swobodnym przemieszczaniu się i planowaniu transportu.

Największe kraje świata według ludności

Kolejny ranking największych państw opiera się na liczbie mieszkańców, a nie powierzchni. Tu lista wygląda zupełnie inaczej – okazuje się, że tam, gdzie mieszka dużo ludzi, nie zawsze rozciąga się dużo ziemi.

Ranking wg liczby ludności ciągle się zmienia, bo ludzie się rodzą, umierają, migrują. Opiera się na danych ze spisów i prognozach na dany rok.

Kraje z największą liczbą mieszkańców

Przez wiele lat Chiny były najludniejszym państwem. Jednak w roku 2023 Indie wyszły na prowadzenie.

Oto obecny ranking krajów z największą liczbą mieszkańców (szacunki na 2024):

1. Indie – około 1,428 miliarda osób
2. Chiny – około 1,425 miliarda osób
3. Stany Zjednoczone – około 341 milionów osób
4. Indonezja
5. Pakistan
6. Nigeria
7. Brazylia
8. Bangladesz
9. Rosja
10. Meksyk

Widzisz, że lista najludniejszych i największych powierzchniowo krajów różni się – wśród tych samych krajów są tylko Rosja, Chiny, USA i Brazylia. Indie i Chiny, razem, to ponad 1/3 wszystkich ludzi na świecie. Mają dzięki temu wielki wpływ na gospodarkę i kulturę świata.

W tej dziesiątce królują kraje Azji, ale są też państwa obu Ameryk oraz po jednym z Afryki (Nigeria) i Europy (Rosja).

Indie zwiększyły liczbę mieszkańców m.in. dzięki sporej liczbie urodzeń i wydłużeniu życia. Chiny pozostają krajem o ogromnej populacji, z różnorodnością narodowości i kultur.

Z tych danych wynika jasno, że wielka powierzchnia kraju nie oznacza, że mieszka tu wielu ludzi. Kanada, druga na liście powierzchni, ma mało mieszkańców. Z kolei Bangladesz, choć jest mały, mieści się w pierwszej dziesiątce pod względem liczby ludności.

Największe kraje w historii

W przeszłości istniały ogromne imperia, które zajmowały więcej ziemi niż niektóre dzisiejsze państwa.

Największe historyczne imperia

Największym imperium w dziejach świata było Imperium Brytyjskie. Około 1920 roku zajmowało ono 25% ziem na świecie i było obecne na wszystkich kontynentach. Drugim takim mocarstwem było Imperium Mongolskie w XIII i XIV wieku, gdy pod rządami Czyngis-chana rozciągało się od Europy do Japonii. Wielką powierzchnię miało także Imperium Rosyjskie – w 1895 roku miało ono 14,1 miliona km².

Czy dawne imperia były większe od dzisiejszych krajów?

Kiedy porównasz dawne imperia z obecnymi krajami, zobaczysz, że niektóre z nich rzeczywiście były większe. W swoich najlepszych czasach Imperium Brytyjskie było nawet większe niż dzisiejsza Rosja jako procent światowych ziem. Dzisiaj jednak Rosja, Kanada czy Chiny również zajmują olbrzymią powierzchnię, wielkością dorównując dawnym światowym imperiom.

Trzeba dodać, że wielkość dawnych mocarstw zależała od utrzymania tych terenów, co prowadziło do rozpadu imperiów. Obecne państwa zwykle mają ustalone, trwałe granice, choć są wyjątki.

Polska i jej miejsce wśród największych krajów

Po przeczytaniu o największych krajach pojawia się pytanie – a jak wypada Polska?

Jak powierzchnia Polski wypada przy największych państwach?

Polska zajmuje 312 679 km². Jak to wygląda na tle liderów świata?

• Rosja jest ponad 54 razy większa od Polski,
• Kanada – 32 razy większa,
• Chiny – około 31 razy,
• Stany Zjednoczone – ponad 30 razy większe,
• Algieria – ostatnia w dziesiątce – około 7 razy większa niż Polska.

W światowym rankingu Polska plasuje się na 71. miejscu, czyli jesteśmy pośrodku – ani malutkim państewkiem, ani też światowym gigantem.

Pole powierzchni naszego kraju to około 0,2% całej lądowej powierzchni planety, co pokazuje, jakie są różnice pomiędzy Polską a największymi państwami świata.

Podsumowując, największe kraje świata – te z największą powierzchnią i liczebnością ludności – mają duży wpływ na geografię, demografię oraz politykę całego globu. Ich rozmiar decyduje także o kulturze, środowiskach i codziennych wyzwaniach ludzi tam mieszkających. Poznanie tych krajów pozwala lepiej rozumieć różnorodność na naszej planecie.

Dodajmy, że obecnie ONZ uznaje 195 krajów świata: 193 jako oficjalnych członków oraz dwa – Watykan i Palestynę – ze statusem obserwatora. Watykan, który ma tylko 0,44 km², to najmniejsze państwo świata. Widzisz więc, jak wielka potrafi być różnica między największymi a najmniejszymi krajami – od ogromnych terytoriów, przez państwa średniej wielkości jak Polska, aż do najmniejszych, jak Watykan.