Gdy słyszymy o siedmiu cudach świata, od razu przychodzą nam na myśl ogromne i wyjątkowe budowle, które powstały setki lub tysiące lat temu. Te niezwykłe miejsca fascynują ludzi od wieków. Ale co dokładnie oznacza to pojęcie? Czy istnieje tylko jedna, ustalona lista cudów, czy może zmieniała się ona przez lata? W tym artykule przejrzyście opiszemy pochodzenie i historię siedmiu cudów świata oraz przedstawimy najbardziej znane listy.
Co to są 7 cudów świata?
Określenie „siedem cudów świata” od dawna przyciąga uwagę i budzi podziw dla osiągnięć dawnych cywilizacji. Nie jest to tylko spis słynnych budowli – to także znaki rozwoju kultury, techniki i wiary ludzi na różnych etapach historii.
Co oznacza pojęcie “cudów świata” i skąd się wzięło?
Pierwszy opis cudów świata pochodzi ze starożytnej Grecji. Za pomysłodawcę tej koncepcji uważa się poetę Antypatra z Sydonu, który już w II wieku p.n.e. wymienił w jednym z wierszy największe atrakcje, jakie warto zobaczyć, czyli theamata. Z czasem, dla podkreślenia niezwykłości tych miejsc, zaczęto mówić o cudach (thaumata).
W tamtych czasach wybierano tylko dzieła wykonane przez człowieka, nie brano pod uwagę zjawisk natury. Chodziło o budowle, którym starożytni przypisywali dużą wartość ze względu na ich wielkość, sposób powstania i znaczenie religijne bądź kulturowe.
Miejsce cudów świata w kulturze i historii
Niezależnie od tego, czy chodzi o listy starożytne, czy nowsze wersje, te obiekty stały się kluczowymi symbolami epok, władców oraz rozwoju nauki i sztuki. Chociaż większość cudów nie dotrwała do dzisiejszych czasów, zachowały się na ich temat liczne zapisy i legendy, inspirując ludzi przez pokolenia.
Kiedyś stanowiły one swego rodzaju przewodnik dla podróżników chcących zobaczyć największe osiągnięcia ludzkości. Dziś ich historie są ważną częścią nauki o dawnych cywilizacjach i wzbudzają ciekawość na całym świecie.
Jak powstawała lista 7 cudów świata?
Pisanie i wybieranie cudów świata było równie interesujące jak same miejsca. Od tekstów Greków, przez średniowieczne zestawienia, aż po współczesne rankingi – kryteria wyboru bardzo się zmieniały.
Kto wybierał cuda świata i jak to robiono?
Jak wspomniano wcześniej, prawdopodobnie pierwszą listę spisał Antypater z Sydonu w II wieku p.n.e. Były to jego subiektywne wybory wynikające z własnych podróży. Niedługo potem o cudach pisał też Filon z Bizancjum w dziele “O siedmiu cudach”. Na dalsze listy składały się już wybory pokoleń, oparte na tradycji czy powszechnej sławie danego miejsca i nie miały formalnego charakteru.
Różne wersje listy i towarzyszące temu spory
Nie ma jednej, oficjalnej listy siedmiu cudów obowiązującej zawsze i wszędzie – nie tylko kiedy patrzymy na czasy po starożytności. Różni autorzy i źródła podawali odmienne zestawy, czasem wywołując dyskusje. Liczba siedem okazała się tradycyjna, miała duże znaczenie symboliczne i była często wykorzystywana. W naszych czasach, podczas prób ustalenia nowych cudów, np. przez New 7 Wonders Foundation, także nie obyło się bez różnych głosów – choć głosowania były ogólnoświatowe, nie brakowało krytyki dotyczącej tego, czy wybory są sprawiedliwe czy globalne. UNESCO na przykład stawia sobie wyraźnie inne cele niż ranking popularności.
Siedem cudów starożytnego świata
Najbardziej znana lista cudów świata pochodzi ze starożytności. Często mówi się o niej tak, jakby była czymś niezmiennym, mimo że większość tych miejsc już nie istnieje.
| Lp. | Cud | Miejsce | Opis |
|---|---|---|---|
| 1 | Wielka Piramida w Gizie | Giza, Egipt | Jedyna zachowana do dziś. Powstała ok. 2500 r. p.n.e. jako grobowiec dla faraona Cheopsa. Początkowo miała 146 metrów wysokości i zbudowano ją z ponad 2 milionów kamieni. Cały kompleks w Gizie obejmuje też dwie mniejsze piramidy oraz Sfinksa. |
| 2 | Wiszące Ogrody Semiramidy | Babilon (dzisiejszy Irak) | Według legendy wybudowane przez Nabuchodonozora II dla jego żony. Miały być ogrodami na tarasach w centrum miasta, nawadnianymi za pomocą specjalnych urządzeń. Obecnie naukowcy nie są pewni, czy naprawdę istniały. |
| 3 | Posąg Zeusa w Olimpii | Olimpia, Grecja | Wielki posąg boga Zeusa z kości słoniowej i złota, zaprojektowany przez Fidiasza. Wysokość – ok. 12 metrów. Zaginął podczas pożaru lub trzęsienia ziemi. |
| 4 | Świątynia Artemidy w Efezie | Efez, Turcja | Ozdobiona bogato kolumnami i rzeźbami. Budowana przez wiele lat, została strawiona przez ogień i zniszczona przez Gotów. Jej fragmenty można oglądać w British Museum. |
| 5 | Mauzoleum w Halikarnasie | Halikarnas, Turcja | Grobowiec dla władcy Mauzolosa, wysoki na 45 metrów, ozdobiony rzeźbami. Dał początek słowu ‘mauzoleum’. Po ponad tysiącu latach zniszczyło go trzęsienie ziemi. |
| 6 | Kolos z Rodos | Rodos, Grecja | Posąg boga Heliosa z brązu, wysoki na ok. 32 metry. Padł w ciągu kilku dziesięcioleci po wybudowaniu z powodu trzęsienia ziemi. Legenda mówi, że posąg stał z nogami rozstawionymi nad wejściem do portu. |
| 7 | Latarnia na Faros w Aleksandrii | Wyspa Faros, Egipt | Jedna z najwyższych wież świata antycznego (do 120 m wysokości), a także wzór dla późniejszych latarni morskich. Zrujnowana podczas trzęsień ziemi w XIV-XV w. |
Siedem cudów średniowiecznego świata
Obok cudów starożytności funkcjonuje też lista cudów średniowiecznych. Jest ona mniej spójna i szeroko znana, ale wymienia się na niej m.in.:
- Stonehenge – zagadkowy kamienny krąg w Wielkiej Brytanii, którego przeznaczenie nie jest do końca jasne (być może miejsce kultu, obserwatorium astronomiczne lub cmentarz). Budowę rozpoczęto długo przed początkiem średniowiecza.
- Koloseum w Rzymie – największy amfiteatr świata starożytnego, używany do walk gladiatorów i rozrywek masowych dla mieszkańców Imperium Rzymskiego.
- Katakumby w Aleksandrii – podziemny cmentarz łączący sztukę i tradycje Egiptu, Grecji i Rzymu. Dziś można tam oglądać groby, rzeźby i hieroglify.
- Wielki Mur Chiński – najdłuższa konstrukcja zbudowana przez człowieka, która miała chronić Chiny przed najazdami z północy. Jej historia sięga VIII wieku p.n.e.
- Porcelanowa Pagoda w Nankinie – wysoka na prawie 80 metrów wieża buddyjska pokryta porcelanowymi płytkami, zniszczona w XIX wieku podczas powstania.
- Krzywa Wieża w Pizie – słynna dzwonnica, która zaczęła się przechylać jeszcze podczas budowy. Dziś to symbol Włoch.
- Hagia Sophia w Stambule – dawna świątynia chrześcijańska, następnie meczet, dziś znów świątynia muzułmańska. Przez wieki podziwiano jej ogromną kopułę i bogate wnętrza.
Nowe 7 cudów świata
Na początku XXI wieku zorganizowano międzynarodowe głosowanie, żeby wyłonić nową listę cudów. Akcja była prowadzona przez fundację New7Wonders Foundation. W głosowaniu wzięło udział ponad 100 mln osób z całego świata.
| Lp. | Cud | Kraj | Opis |
|---|---|---|---|
| 1 | Wielki Mur Chiński | Chiny | Najdłuższy mur świata z setkami wież strażniczych. Symbolem historii i potęgi Chin. |
| 2 | Petra | Jordania | Miasto wykute w skałach przez Nabatejczyków, słynące z monumentalnych fasad, m.in. Skarbca. |
| 3 | Posąg Chrystusa Odkupiciela | Brazylia | Wielki pomnik Chrystusa na wzgórzu Corcovado, widoczny z całego Rio de Janeiro. |
| 4 | Machu Picchu | Peru | Dawne miasto Inków położone wysoko w górach, słynne z zachowanych świątyń i tarasów. |
| 5 | Chichen Itza | Meksyk | Starożytne miasto Majów z charakterystyczną piramidą Kukulkana, związaną z astronomią i religią Majów. |
| 6 | Koloseum | Włochy | Monumentalny amfiteatr, jedno z najważniejszych miejsc Rzymu. |
| 7 | Tadż Mahal | Indie | Białe mauzoleum w Agrze, które cesarz Szahdżahan zbudował dla ukochanej żony. Symbol miłości. |
Wpływ cudów świata na kulturę i turystykę
Cuda świata są mocno obecne w kulturze masowej i popkulturze. Wykorzystywane są jako scenerie w książkach, filmach, grach czy reklamach. Często są przedmiotem programów dokumentalnych i licznych przewodników turystycznych. Miejsca te przyciągają tłumy turystów i generują duże zyski, pomagając rozwijać się lokalnej gospodarce. Jednak popularność wymaga dbałości o zabezpieczenie ich przed zniszczeniem i nadmiernym ruchem turystycznym.
Kto zasługuje na miano ósmego cudu świata?
Lista siedmiu cudów wciąż inspiruje nowe propozycje i pytania o kolejnych kandydatów. Wśród potencjalnych „óśmych cudów świata” wymienia się na przykład:
- Wielki Kanion Kolorado
- Wielką Rafę Koralową
- Wodospady Wiktorii
- Świątynię Angkor Wat w Kambodży
- Kanał Panamski
- Palmowe wyspy w Dubaju
Nie istnieje oficjalny, uznany ósmy cud. Kandydatury pojawiają się przy okazji rankingów, akcji marketingowych czy odkryć nowych miejsc.
Inne ciekawe listy i fakty
Oprócz wymienionych wyżej list, różne organizacje prezentują własne zestawienia. Przykładowo, American Society of Civil Engineers wskazuje siedem najwspanialszych cudów współczesnej inżynierii, takich jak: Empire State Building czy Kanał Panamski. Media, jak CNN, publikują listy cudów natury, np. Mount Everest czy Wielka Rafa Koralowa.
Ciekawostką może być, że elementy dawnych cudów znajdują się dziś w muzeach, np. relikty Mauzoleum w Halikarnasie obejrzeć można w British Museum. Z tą tematyką wiąże się wiele publikacji i programów, które pomagają odkrywać te miejsca krok po kroku oraz lepiej zrozumieć ich znaczenie.
