Gotowanie na parze: Kompletny przewodnik

Gotowanie na parze to sposób przygotowania jedzenia, który staje się coraz bardziej popularny – i ma ku temu powody! To jeden z najzdrowszych sposobów obróbki, pozwalający zachować większość witamin i minerałów w jedzeniu oraz podkreślić jego naturalny smak i aromat. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czym dokładnie jest gotowanie na parze i dlaczego warto je wprowadzić do codziennego menu, znajdziesz tu wszystkie potrzebne informacje.

W odróżnieniu od tradycyjnego gotowania w wodzie, gdzie cenne składniki często zostają w wywarze, gotowanie na parze polega na ogrzewaniu jedzenia wyłącznie gorącą parą wodną. Produkty są umieszczone nad gotującą się wodą, dzięki czemu składniki odżywcze pozostają w posiłku, a nie przechodzą do wody. Jest to prosty, skuteczny i korzystny dla zdrowia sposób na przyrządzanie smacznych posiłków.

Czym jest gotowanie na parze?

Gotowanie na parze to metoda przygotowania jedzenia za pomocą pary wodnej. Produkty nie stykają się z wodą – zamiast tego, są ogrzewane gorącą parą, co odróżnia ten sposób od tradycyjnego gotowania. Para otacza jedzenie umieszczone na sitku lub w specjalnym pojemniku i delikatnie je gotuje.

Ta technika znana jest na całym świecie od wieków, zwłaszcza w Azji, gdzie często używa się bambusowych parowników. Gotowanie na parze znowu zyskuje popularność w Europie, głównie dlatego, że ludzie szukają zdrowszych sposobów na przygotowywanie jedzenia.

Jak wygląda gotowanie na parze?

Podstawą tej metody jest delikatne ogrzewanie jedzenia. Produkty układa się na perforowanym naczyniu nad gotującą się wodą i przykrywa pokrywką. Gorąca para krąży w środku i gotuje jedzenie w temperaturze około 100-110°C. Taka temperatura jest wystarczająca, aby ugotować produkty, ale jednocześnie nie niszczy ich struktury ani wartości odżywczych.

Ten sposób jest dość szybki i nie trzeba cały czas nad nim czuwać. Ważne jest jedynie, żeby w dolnym naczyniu było odpowiednio dużo wody – warto też dobrze zamknąć urządzenie, żeby para nie uciekała.

Czym gotowanie na parze różni się od innych metod?

Największa różnica to brak bezpośredniego kontaktu żywności z tłuszczem lub wodą. Smażenie pozwala uzyskać chrupiącą skórkę i mocny smak, ale wymaga sporo tłuszczu i powoduje powstanie niezdrowych związków. Gotowanie w wodzie skutkuje utratą części witamin i minerałów, które przechodzą do wody. Pieczenie natomiast może wysuszyć produkty.

Gotowanie na parze utrzymuje naturalną wilgotność, zachowuje kolor, kształt i strukturę jedzenia. Nie wymaga dodawania tłuszczu ani soli, więc jest idealne dla osób dbających o zdrową dietę.

Korzyści zdrowotne gotowania na parze

Dodanie gotowania na parze do codziennej diety to duży krok ku zdrowiu. Ta technika ma wiele plusów, które pomagają utrzymać dobrą kondycję i samopoczucie.

W dzisiejszych czasach, kiedy wiele osób walczy z chorobami związanymi z nieodpowiednim jedzeniem, gotowanie na parze pozwala cieszyć się ulubionymi potrawami bez szkody dla zdrowia.

Dlaczego gotowanie na parze jest zdrowe?

Gotowanie na parze jest uważane za bardzo zdrową metodę, ponieważ nie wymaga użycia tłuszczu. Ograniczenie tłuszczów, szczególnie tych złych, sprzyja dobrej wadze i chroni serce oraz układ krążenia. Dania takie są lekkie i nie obciążają żołądka – sprawdzą się też przy problemach trawiennych.

Wysoka temperatura smażenia może prowadzić do powstawania szkodliwych substancji, a para działa łagodnie i nie przypala jedzenia.

Co z wartościami odżywczymi produktów gotowanych na parze?

Jedną z największych zalet jest to, że większość witamin i minerałów zostaje w jedzeniu. Podczas gotowania w wodzie witaminy takie jak C czy te z grupy B przechodzą do wywaru. W przypadku gotowania na parze, produkty nie są zanurzone w cieczy i większość składników odżywczych zostaje w środku. Warzywa zachowują kolor i jędrność, mięso jest soczyste, a smaki bardziej wyraziste – często nawet nie trzeba dodatkowej soli czy przypraw.

Czy gotowanie na parze sprzyja odchudzaniu?

Tak, ten sposób gotowania jest polecany osobom na diecie. Nie trzeba dodawać tłuszczu, więc posiłki są mniej kaloryczne niż smażone czy pieczone produkty. Lekkostrawność także sprzyja trawieniu i sprawia, że nie odczuwamy ciężkości.

Dzięki temu, że posiłki są sycące, łatwiej powstrzymać się przed podjadaniem. Więcej warzyw i chudego mięsa gotowanych na parze to dobry sposób na obniżenie kalorii i poprawę jakości codziennego jedzenia.

Wady i ograniczenia gotowania na parze

Gotowanie na parze ma wiele zalet, ale jak każda metoda, ma też pewne minusy. Dobrze je poznać, by uniknąć niepotrzebnych rozczarowań.

Nie wszystkie produkty są odpowiednie do gotowania na parze, a czasem lepsza będzie inna technika.

Czy gotowanie na parze ma wady?

Częstym minusem jest brak chrupiącej skórki czy zrumienienia, które daje smażenie czy pieczenie. Jedzenie z pary jest delikatne i wilgotne – nie każdemu to odpowiada. Jednak można to częściowo zrekompensować dodatkami albo odpowiednimi przyprawami.

Niektóre produkty, zwłaszcza te twardsze, mogą potrzebować dłuższego gotowania. Choć urządzenia piętrowe pozwalają gotować kilka rzeczy naraz, całość może zająć więcej czasu niż smażenie.

Jakich produktów lepiej nie gotować na parze?

Nie wszystko nadaje się do tej metody. Produkty o bardzo delikatnej budowie łatwo się rozpadają, a te, które najlepiej smakują z chrupiącą skórką (np. steki, skrzydełka) nie będą dobrze smakować po gotowaniu na parze. Produkty, które gotują się bardzo szybko, jak niektóre liście sałaty, mogą być rozgotowane, jeśli zostaną na parze zbyt długo.

Urządzenia i akcesoria do gotowania na parze

Do gotowania na parze nie trzeba skomplikowanych sprzętów. W sklepach znajdziemy zarówno proste wkłady, jak i bardziej zaawansowane urządzenia elektryczne.

Rodzaje parowarów

Jakie garnki i wkłady wybrać?

Jeśli nie chcesz kupować parowaru, możesz użyć garnka i metalowego sitka lub specjalnej wkładki. Ważne, żeby sitko było nad wodą i nie dotykało jej, a garnek szczelnie zamknięty. Można też kupić garnek do gotowania na parze z kilku poziomami. Stal nierdzewna to dobry materiał – jest wytrzymała i łatwa do mycia.

Na co patrzeć przy zakupie sprzętu?

• Jak często chcesz gotować na parze?
• Dla ilu osób przygotowujesz posiłki?
• Czy masz dużo miejsca w kuchni?
• Czy zależy ci na dodatkowych funkcjach, jak timer albo automatyczne wyłączanie?
• Jaki materiał jest dla ciebie najwygodniejszy do czyszczenia?

Gotowanie na parze bez specjalnych urządzeń

Nie musisz mieć parowaru, żeby gotować zdrowo. Często wystarczy to, co jest już w domu – zwykły garnek, sitko i pokrywka w zupełności wystarczą.

Jak gotować na parze w zwykłym garnku?

1. Wlej do garnka 2-3 cm wody.
2. Połóż na garnku sitko tak, żeby nie dotykało wody i ułóż na nim produkty.
3. Przykryj szczelnie pokrywką.
4. Postaw na kuchence i gotuj, aż jedzenie będzie miękkie.

Można też kupić wkładkę do gotowania na parze, która pasuje do różnych rozmiarów garnków.

Czy można gotować na parze w mikrofalówce?

Tak – pod warunkiem, że masz specjalny pojemnik z miejscem na wodę i perforowanym dnem. Woda pod wpływem mikrofal zamienia się w parę i gotuje jedzenie od spodu. To sposób szybki, ale raczej do małych porcji. Uważaj, bo nie wszystkie produkty dobrze wychodzą w mikrofalówce.

Jak gotować na parze? Praktyczna instrukcja

Przygotowywanie jedzenia na parze jest naprawdę łatwe. Trzeba tylko pamiętać o kilku prostych zasadach, aby posiłki wyszły smaczne i zdrowe.

Jak przygotować produkty?

• Warzywa umyj, obierz i pokrój na równe kawałki (łatwiej się ugotują).
• Mięso i ryby podziel na równe porcje.
• Przypraw produkty lub zamarynuj przed gotowaniem dla lepszego smaku.
• Drobne kawałki gotują się szybciej.

Jak układać składniki?

• Produkty układaj w jednej warstwie, żeby para mogła swobodnie je otoczyć.
• Nie nakładaj zbyt dużo naraz.
• Produkty o dłuższym czasie gotowania umieść bliżej pary, np. na niższym poziomie.
• Aby jedzenie nie przyklejało się, połóż pod nie liść kapusty lub papier do pieczenia z dziurkami.

Przykładowe czasy gotowania na parze

Warzywa powinny być jędrne i nie za miękkie. Mięso i ryby podziel przed gotowaniem na porcje o podobnej wielkości.

Ile wody i jaką ustawić temperaturę?

• Do garnka wlej 2-3 cm wody – tyle wystarczy, żeby powstała para.
• Woda powinna już wrzeć, zanim włożysz produkty.
• Podczas gotowania nie zdejmuj pokrywki, żeby nie wypuścić pary.
• Jeśli woda wyparuje, dolej gorącej wody.

Co można gotować na parze? Przykłady

Poniżej przedstawiamy listę produktów, które świetnie nadają się do gotowania na parze:

• Warzywa: brokuły, kalafior, marchewka, fasolka szparagowa, cukinia, szparagi, ziemniaki, bataty; świeże i mrożone.
• Warzywa liściaste: szpinak, jarmuż, rukola.
• Ryby i owoce morza: łosoś, dorsz, pstrąg, halibut, krewetki, mule.
• Mięso i drób: filety z kurczaka i indyka, cielęcina, pulpety.
• Kasz, ryż i pierogi: ryż, kasza, kluski na parze, pierogi (nie rozgotowują się, nie przywierają).
• Desery: puddingi, owoce na ciepło, owocowe musy.
• Dania wegetariańskie: tofu, tempeh, warzywne curry.

Jak wzbogacić smak jedzenia gotowanego na parze?

Często wydaje się, że dania z pary są mało wyraźne w smaku, ale łatwo temu zaradzić dodatkami i przyprawami.

Co dodać do wody?

Do wody, z której tworzy się para, możesz dodać:

• Bulion warzywny, drobiowy lub rybny
• Wino białe
• Świeże zioła (tymianek, rozmaryn, koperek)
• Plasterki cytryny, imbiru, czosnku
• Przyprawy (liść laurowy, ziele angielskie, pieprz w ziarnach)
• Odrobinę sosu sojowego

Dzięki temu para przeniknie produkty i nada im ciekawy smak.

Inne sposoby na urozmaicenie smaku

• Przypraw mięso i ryby przed gotowaniem albo zamarynuj je.
• Ugotowane warzywa polej oliwą lub masłem klarowanym, posyp ziołami lub prażonymi pestkami.
• Podawaj dania z ciekawymi sosami, np. jogurtowym, pomidorowym, tahini czy z awokado.
• Eksperymentuj z różnymi przyprawami i dodatkami.

Porady i częste błędy podczas gotowania na parze

Mimo że gotowanie na parze jest łatwe, warto pamiętać o kilku ważnych wskazówkach, żeby wszystko się udało.

Jak nie rozgotować jedzenia i nie stracić smaku?

• Sprawdzaj czasy gotowania różnych produktów i nie gotuj ich zbyt długo.
• Nie sol jedzenia przed gotowaniem – sól dodaj po ugotowaniu.
• Parowar, garnek czy sitko muszą być dobrze przykryte, żeby para nie uciekała.

Czy smaki się mieszają podczas gotowania na parze?

Tak, zapachy mogą przenikać z jednego piętra na drugie. Można to wykorzystać, np. gotując rybę razem z ziołami lub warzywami. Jeśli jednak chcesz, żeby deser był bez obcych zapachów, gotuj go osobno lub na najwyższym poziomie.

Najczęstsze błędy

• Za częste otwieranie pokrywki – powoduje to, że para ucieka, a danie nie dogotuje się lub zrobi się gumowate.
• Zbyt dużo produktów naraz – wtedy para nie dochodzi do każdego kawałka.
• Za mało wody – może się wygotować i doprowadzić do przypalenia naczynia.
• Solimy przed gotowaniem – lepiej dodać sól po ugotowaniu.

Podsumowanie

Gotowanie na parze to bardzo zdrowy, prosty i wygodny sposób na przygotowanie posiłków. Pozwala zatrzymać cenne witaminy i minerały, a dania są pyszne i mają naturalny smak. Gotując w ten sposób, ograniczamy tłuszcz i sól w codziennej diecie.

Nieważne, czy korzystasz z elektrycznego parowaru, garnka z sitkiem czy bambusowego koszyka – gotowanie na parze jest dostępne dla każdego. Warto eksperymentować z warzywami, rybami, mięsem czy nawet kaszami i pierogami. Kluczem do sukcesu jest dobre przygotowanie składników, odpowiednie ich ułożenie i kontrola czasu gotowania. Wprowadzenie gotowania na parze do codziennego menu to prosty sposób na zdrowsze życie i więcej energii.