EBITDA – co to jest?

Jeśli zastanawiasz się, co oznacza skrót EBITDA, to oznacza on Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization. Po polsku jest to zysk operacyjny firmy przed odjęciem kosztów odsetek, podatków oraz amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych. Upraszczając, EBITDA pokazuje, ile firma zarabia na swojej głównej działalności zanim uwzględnimy różne dodatkowe koszty, takie jak zadłużenie, podatki czy zużycie majątku.

Ten wskaźnik jest szeroko używany podczas analizy sytuacji finansowej firmy. Ułatwia ocenę, jak dobrze przedsiębiorstwo radzi sobie z generowaniem gotówki z podstawowej działalności. Pominięcie niektórych kosztów sprawia, że łatwiej zestawiać wyniki firm niezależnie od ich modelu finansowania czy zasad amortyzacji.

Jak zrozumieć EBITDA?

EBITDA stała się bardzo popularna w finansach i biznesie. Jej główna rola to pokazanie “czystej” rentowności operacyjnej, bez zniekształcania jej przez koszty finansowe, podatkowe czy różne sposoby księgowania amortyzacji.

Analitycy i inwestorzy lubią korzystać z EBITDA przy szybkim sprawdzaniu, ile firmy potrafią wygenerować gotówki ze swojej działalności. Jest to szczególnie pomocne, gdy porównuje się spółki z tych samych sektorów, które mogą się różnić poziomem dłogu czy strukturą majątku.

Co znaczy EBITDA?

EBITDA pochodzi z języka angielskiego: Earnings (zysk), Before (przed), Interest (odsetki), Taxes (podatki), Depreciation (amortyzacja rzeczowych aktywów) i Amortization (amortyzacja wartości niematerialnych). Wszystkie te składniki odnoszą się do pozycji w rachunku zysków i strat, które są dodawane z powrotem do zysku, by policzyć EBITDA.

Kiedy stosuje się EBITDA i dlaczego?

EBITDA jest używana przede wszystkim do sprawdzania, czy firma jest efektywna przy zarządzaniu podstawową działalnością. Pomijając koszty finansowe, podatki i amortyzację, dostajemy obraz tego, jak firma radzi sobie na co dzień. Wskaźnik jest też bardzo przydatny w wycenie firm, np. przy sprzedaży, fuzjach i przejęciach, gdzie liczy się porównanie potencjału generowania zysków między różnymi firmami bez patrzenia na ich struktury finansowe. EBITDA często stanowi podstawę do kalkulowania wskaźników wyceny takich, jak popularny EV/EBITDA.

Co wchodzi w skład EBITDA?

Aby dobrze pojąć EBITDA, warto spojrzeć, jakie dokładnie elementy się na nią składają. Chodzi o tak zwane “dodawanie z powrotem” wydatków, które normalnie pomniejszają zysk firmy, ale tutaj są ignorowane, by lepiej pokazać rentowność operacyjną.

Wyłączenia z EBITDA

EBITDA nie uwzględnia odsetek, podatków i amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych. Dzięki temu można porównać firmy bez względu na to, ile mają długu, jaka jest ich polityka podatkowa czy metody amortyzacji. Wszystkie te czynniki mogą znacząco wpłynąć na zysk firmy, ale nie wpływają na EBITDA.

Jak policzyć EBITDA? Wzory i przykład

Aby policzyć EBITDA, wystarczy mieć dostęp do podstawowych danych z rachunku zysków i strat. Są dwie główne metody jej wyliczenia i obie prowadzą do tego samego wyniku.

• Ważne: do kalkulacji najlepiej używać amortyzacji bilansowej, nie podatkowej, i wyłączać jednorazowe zdarzenia, które mogłyby przekłamać rzeczywisty obraz działalności firmy.

Podstawowe wzory na EBITDA

• EBITDA = Zysk operacyjny + Amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych + Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych
• EBITDA = Zysk netto + Podatek dochodowy + Koszty odsetek (minus przychody z odsetek) + Amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych + Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych

Krok po kroku – przykład wyliczenia

Mamy dane firmy „Alfa” za ostatni rok:

• Przychody: 1 000 000 PLN
• Koszty operacyjne (bez amortyzacji): 600 000 PLN
• Amortyzacja: 100 000 PLN (w tym 50 000 PLN rzeczowe aktywa trwałe, 50 000 PLN wartości niematerialne i prawne)
• Koszty odsetek: 50 000 PLN
• Przychody z odsetek: 10 000 PLN
• Podatek: 70 000 PLN
• Zysk netto: 170 000 PLN

Wyliczenie metodą od EBIT:

Koszty operacyjne z amortyzacją: 600 000 PLN + 100 000 PLN = 700 000 PLN
EBIT = 1 000 000 PLN – 700 000 PLN = 300 000 PLN
EBITDA = 300 000 PLN + 100 000 PLN = 400 000 PLN

Wyliczenie metodą od zysku netto:

EBITDA = 170 000 PLN + 70 000 PLN + 50 000 PLN – 10 000 PLN + 100 000 PLN = 400 000 PLN

Obie metody wskażą, że EBITDA firmy „Alfa” wynosi 400 000 PLN.

Kiedy używa się EBITDA?

EBITDA nie zawsze pojawia się w każdej analizie, ale jest szczególnie przydatna w określonych sytuacjach. Pomaga ocenić efektywność działania firmy bez wpływu czynników, które nie odzwierciedlają codziennego funkcjonowania biznesu.

W analizie rentowności

EBITDA pozwala szybko sprawdzić, ile firma zarabia z głównej działalności. Wysoka wartość sugeruje dobre zarządzanie kosztami i silną kondycję firmy. Porównywanie tego wskaźnika w kolejnych latach pokazuje, czy efektywność operacyjna rośnie czy spada.

Przy wycenie firm

Podczas sprzedaży udziałów lub przejęć EBITDA jest jednym z podstawowych wskaźników branych pod uwagę. Pozwala ustalić, ile “czystej” gotówki generuje firma i jak wyceniać ją na tle konkurencji. Mnożnik EV/EBITDA to jedno z najczęściej stosowanych narzędzi przy takich transakcjach.

W porównaniach branżowych

Firmy w tej samej branży mogą mieć inne metody księgowania, różny poziom zadłużenia czy amortyzacji. EBITDA sprawdza się przy porównywaniu ich efektywności operacyjnej – niezależnie od takich różnic.

Jak rozumieć wysokość EBITDA?

Sama liczba EBITDA wiele mówi dopiero po zestawieniu z wcześniejszymi wynikami firmy albo na tle konkurencji. Zazwyczaj im wyższa EBITDA, tym lepiej, ale warto znać kontekst.

Kiedy EBITDA jest wysoka?

Wysoka EBITDA pokazuje, że firma dobrze radzi sobie na rynku i potrafi zarządzać kosztami, generując znaczną nadwyżkę finansową. To dobrze widziane przez inwestorów i banki.

Kiedy EBITDA jest niska?

Niska EBITDA sygnalizuje, że firma może mieć kłopoty z kosztami czy niską marżą na sprzedaży. Może to źle wróżyć zdolności do spłaty długów czy inwestowania w rozwój.

EBITDA a inne wskaźniki

EBITDA daje szeroki obraz, ale trzeba ją też porównać z innymi wskaźnikami, by zobaczyć pełny stan finansów firmy. Każdy wskaźnik pokazuje coś innego.

Mnożnik EV/EBITDA

Stosuje się go do oceny wartości firmy. Wylicza się go tak: wartość przedsiębiorstwa (EV, licząc kapitał własny plus netto zadłużenie) dzieli się przez EBITDA. Gdy wskaźnik ten jest niski – firma może być niedoszacowana; jeśli jest wysoki – może być przewartościowana lub mieć duże oczekiwania co do zysków w przyszłości.

Czy EBITDA ma wady?

EBITDA ma też swoje minusy. Pomija wydatki inwestycyjne, zmiany w kapitale obrotowym oraz jest podatna na manipulacje, ponieważ nie jest oficjalnie uregulowana w przepisach rachunkowości. Firmy mogą różnie ją wyliczać, czasem korzystając z okazji, by pokazać się w lepszym świetle.

Główne ryzyka użycia EBITDA

• Nie pokazuje wydatków na inwestycje w majątek trwały (np. maszyny, nieruchomości) – szczególnie ważne w branżach wymagających dużych inwestycji
• Nie uwzględnia zmian w kapitale obrotowym – np. jeśli rosną zapasy, może to oznaczać spadek gotówki przy wysokiej EBITDA
• Firmy mogą manipulować EBITDA wyłączając regularnie występujące koszty jako “jednorazowe”

Modyfikacje wskaźnika EBITDA – EBITDA-AL i EBITDAR

Nowe standardy rachunkowości wymusiły tworzenie nieco zmodyfikowanych wersji EBITDA. Mają one lepiej pokazywać wyniki konkretnych firm lub branż.

• EBITDA-AL – bierze pod uwagę leasingi według nowych zasad (np. po wprowadzeniu MSSF 16)
• EBITDAR – dodatkowo wyłącza koszty czynszu, co przydaje się np. w branży hotelarskiej, gastronomicznej czy lotniczej

Wpływ nowych zasad księgowania leasingów na EBITDA

MSSF 16 (lub IFRS 16) zmieniło sposób księgowania umów leasingowych, przez co leasingi są teraz częściowo prezentowane jako koszty odsetek i amortyzacji zamiast jako zwykłe koszty operacyjne. To sprawia, że standardowa EBITDA “rośnie”, bo część kosztów przenosi się do kategorii nie wliczanych do EBITDA.

Czym jest EBITDA-AL?

EBITDA-AL to wskaźnik, w którym od standardowej EBITDA odejmuje się koszty leasingu, by wynik był porównywalny z latami sprzed zmian księgowych.

Czym jest EBITDAR i kiedy się go stosuje?

EBITDAR to wskaźnik, który wyklucza z obliczeń także koszty czynszów i czasem restrukturyzacji. Jest przydatny tam, gdzie koszty wynajmu lokali lub sprzętu mają duży zakres i bardzo różnią się między firmami (np. restauracje, hotele, linie lotnicze).

Najczęściej zadawane pytania o EBITDA

• Czy EBITDA to wskaźnik oficjalny?
  Nie. Nie jest określony przepisami prawa – to narzędzie praktyczne, używane przez analityków, inwestorów i banki. Jeśli firmy go prezentują, powinny jasno pokazywać, jak go liczą.
• Czy EBITDA pokazuje faktyczną zdolność operacyjną firmy?
  Pokazuje blisko – bo wyłącza koszty niegotówkowe i finansowe – ale nie jest to to samo co faktyczne przepływy pieniężne. Nie bierze pod uwagę wydatków inwestycyjnych czy zmian w kapitale obrotowym.

Podsumowanie: co daje analiza EBITDA?

EBITDA to przydatny wskaźnik do oceny, jak firma radzi sobie operacyjnie, niezależnie od sposobu finansowania, podatków czy amortyzacji. Jest szczególnie ceniony podczas porównywania firm w tej samej branży i w procesie wyceny przy sprzedaży czy przejęciu przedsiębiorstwa.

Pamiętaj jednak, że EBITDA ma ograniczenia. Nie pokazuje faktycznych przepływów gotówki, nie uwzględnia inwestycji w majątek trwały ani zmian w kapitale obrotowym. Może też być prezentowana różnie przez różne firmy. Najlepiej stosować ją razem z innymi wskaźnikami – zyskiem netto, EBIT, przepływami pieniężnymi i wskaźnikami zadłużenia. Jeśli zależy Ci na dokładnej analizie, sprawdź też modyfikacje wskaźnika, takie jak EBITDA-AL czy EBITDAR, które świetnie pasują do specyfiki wybranych branż lub nowych zasad rachunkowości.