Cosplay – co to jest?

Zastanawiasz się, czym właściwie jest cosplay i na czym polega jego rosnąca popularność? Cosplay (z japońskiego コスプレ kosupure) to hobby, które polega na tworzeniu kostiumów i wcielaniu się w postacie z filmów, gier, komiksów, anime czy książek. Termin cosplay to połączenie angielskich słów „costume” (kostium) i „play” (zabawa, odtwarzanie), co dobrze opisuje całą ideę. Cosplayerzy nie tylko zakładają stroje – starają się jak najwierniej przedstawić wybraną postać, jej wygląd, zachowanie, a nawet sposób mówienia.

Cosplay to coś więcej niż przebieranie się. To sposób na pokazanie własnej pomysłowości i zamiłowania do bohaterów z różnych światów. Cosplayerzy często samodzielnie szyją i przygotowują swoje stroje, próbując odtworzyć jak najdokładniej wszelkie detale znane z oryginału. To hobby, które pomaga nauczyć się nowych rzeczy i umożliwia spotkania z innymi fanami podczas różnego typu wydarzeń i konwentów.

Cosplay – jak to działa?

Cosplay to proces, który zwykle zaczyna się od wyboru wymarzonej postaci, a kończy na jej przedstawieniu podczas wydarzeń lub sesji zdjęciowych. Chodzi o przygotowanie stroju, który przypomina bohatera, oraz o próbę odegrania danej postaci – chodzi tu o naśladowanie ruchów, póz czy nawet mowy. W ten sposób cosplayer pokazuje swoje przywiązanie do wybranego świata lub serii.

Ważnym elementem cosplayu jest wcielanie się w bohatera. Sama stylizacja to nie wszystko – liczy się również to, jak prezentujemy się w stroju, jak nawiązujemy relacje z innymi ludźmi i jak oddajemy cechy charakterystyczne postaci. To nietrudne hobby dla każdego, bez względu na wiek czy płeć. Dzięki niemu można na chwilę stać się kimś zupełnie innym i przenieść się do świata fantazji.

Czy cosplay różni się od zwykłego przebierania się?

Główna różnica polega na zaangażowaniu i podejściu. Zwykłe przebieranie (np. na bal kostiumowy) często ogranicza się do założenia kupionego stroju. Cosplay natomiast wymaga odtworzenia postaci z jak największą dbałością o szczegóły i chęci „stania się” tym bohaterem. Cosplayerzy inwestują wiele godzin, by stworzyć stroje na podstawie materiałów znalezionych w sieci lub w komiksach.

Cosplay zwykle związany jest także z konwentami i wydarzeniami, gdzie fani mają okazję spotkać się, zaprezentować kostiumy na scenie i rywalizować w konkursach. Formuje to silną społeczność i element zdrowej rywalizacji, czego nie znajdziemy np. podczas tradycyjnych balów przebierańców.

Czy przebranie na Halloween to cosplay?

Kostiumy na Halloween najczęściej nie są cosplayem w ścisłym znaczeniu tego słowa. Przebrania na to święto zwykle skupiają się na motywach grozy (wampiry, potwory, duchy) i nie zawsze starają się dokładnie odwzorować wygląd czy charakter konkretnej postaci. Halloween to zabawa i straszenie, a nie odgrywanie bohatera z filmu, gry czy komiksu.

W cosplayu dużą wagę przywiązuje się do zgodności z oryginałem i sposobu zachowania wybranej postaci. Ktoś może wybrać horrorową postać na Halloween, ale jeśli dba o odwzorowanie szczegółów i zachowuje się jak oryginał, to już świetny przykład cosplayu.

Jak powstał cosplay? Krótka historia

Cosplay ma ciekawe korzenie, które sięgają pierwszych konwentów science fiction. Zwykłe przebrania fanów stopniowo zamieniły się w ogromny ruch obejmujący ludzi na całym świecie. Nazwa i zasady cosplayu zmieniały się przez lata.

Pierwsze próby tego hobby pojawiły się w USA, ale to w Japonii cosplay zdobył popularność i zyskał własną nazwę. Dziś to rozrywka znana na całym świecie, która łączy miliony fanów w jednym zamiłowaniu.

Skąd się wzięła nazwa „cosplay”?

Słowo „cosplay” pojawiło się w Japonii w 1984 roku. Wymyślił je Nobuyuki Takahashi, członek STUDIO HARD DELUXE, po swoim udziale w konwencie World Science Fiction w Los Angeles. Zainspirowany widokiem przebranych fanów połączył słowa „costume” i „play”, tworząc określenie opisujące dokładnie tę aktywność.

Rozwój cosplayu na świecie

Pierwsze przypadki cosplayu pojawiły się już podczas 1st World Science Fiction Convention w Nowym Jorku w 1939 roku, gdzie Myrtle R. Douglas i Forrest J. Ackerman przebrali się za bohaterów filmu „Things to Come”. Z czasem coraz więcej osób przyłączało się do przebieranek podczas amerykańskich konwentów, a w Japonii w latach 90. cosplay stał się bardzo popularny, szczególnie wśród fanów anime i mangi. Obecnie cosplay znany jest na całym świecie.

Początki konwentów cosplayowych i konkursów

Pierwszy duży konwent z cosplayem odbył się w 1939 roku w Nowym Jorku, gdzie pojawiły się pierwsze konkursy na najlepszy kostium. W miarę jak hobby rosło, zaczęto organizować specjalnie konkursy i pokazy na różnych wydarzeniach, nie tylko w USA, ale także w Japonii i innych krajach. Dzisiaj konkursy stanowią ważną część każdej imprezy poświęconej popkulturze.

Z czego składa się cosplay?

Cosplay to nie tylko strój. Na całość składają się także: akcesoria, rekwizyty, makijaż, fryzury (często peruki), gra aktorska i pozowanie.

Jak powstają stroje cosplayowe?

Stworzenie kostiumu to czasochłonne zajęcie, wymagające wielu umiejętności. Zaczyna się od zebrania zdjęć, obrazków lub opisów postaci. Potem cosplayer planuje, z czego najlepiej wykonać strój – z tkaniny, pianki, a może elementów plastikowych? Wiele osób szyje wszystko własnoręcznie. Do rekwizytów wykorzystuje się drewno, styrodur, pianki, druk 3D oraz różne farby. Dodatkowo wykonuje się makijaż, zakłada perukę lub dokleja sztuczne elementy twarzy, jeśli postać tego wymaga.

Jak ważne są akcesoria i broń?

Wiele bohaterek i bohaterów korzysta z unikalnych gadżetów, które są nieodłącznym elementem ich wyglądu. Dlatego cosplayer często przygotowuje dodatkowo miecze, różdżki, tarcze itd. Dzięki temu od razu łatwiej rozpoznać, za kogo ktoś się przebrał. Często stworzenie takich gadżetów wymaga nauczenia się nowego rzemiosła: wycinania, modelowania, malowania czy drukowania 3D.

Odtwarzanie zachowań bohatera – roleplay

Cosplayerzy nie ograniczają się tylko do wyglądu. Starają się również naśladować zachowanie, sposób chodzenia, gesty, a nierzadko także głos czy akcent. Na scenie czy podczas zdjęć bardzo ważne jest, by właściwie „zagrać” postać. W niektórych konkursach ocenia się nie tylko strój, ale również rolę odegraną przez uczestnika.

Czy cosplay zawsze musi być zgodny z oryginałem?

Stroje bardzo często są dokładnymi kopiami z oryginału, ale nie zawsze. Niektórzy cosplayerzy mają własną wizję i robią tzw. wersje alternatywne – np. połączenie dwóch postaci lub stylizację ze zmianami (np. postać w stylu steampunk). Takie podejście jest coraz popularniejsze. Na konkursach liczy się jednak przede wszystkim wierność materiałom źródłowym.

Cosplay – dlaczego stał się tak modny?

Cosplay bardzo zyskał na popularności w ostatnich latach. Daje świetną okazję do pokazania swojego hobby, rozwinięcia pomysłowości i spotkań z innymi ludźmi o tych samych zainteresowaniach.

• Pokazuje, jak bardzo fani przywiązują się do kultowych serii i bohaterów.
• Pozwala spróbować wielu technik i rozwinąć swoje zdolności manualne.
• Buduje społeczność – na wydarzeniach cosplayowych można poznać ludzi z całego kraju, a nawet z zagranicy.
• Dzięki internetowi i mediom społecznościowym łatwo dzielić się swoimi pracami i poznawać innych cosplayerów.

Cosplay jako sposób na kreatywność

Dla wielu osób to szansa, by być projektantem, krawcem, modelarzem i wykonawcą w jednym. Można się nauczyć szycia, malowania, pracy z elektroniką (efekty świetlne), a także odwagi na scenie. Cosplay daje możliwość poznania swoich mocnych stron, wymaga przełamywania nieśmiałości i doskonalenia nowych umiejętności.

Jakie umiejętności rozwija cosplay?

• Szycie i ręczne przygotowywanie strojów
• Modelowanie gadżetów, rekwizytów i broni
• Malowanie i techniki wykończeniowe
• Makijaż i charakteryzacja
• Praca z elektroniką (np. podświetlenia w zbrojach)
• Pewność siebie – występy na scenie, pozowanie do zdjęć
• Współpraca przy projektach grupowych

Skąd czerpie się pomysły na cosplay? Najpopularniejsze postacie

Cosplayerzy wybierają postacie głównie według własnych upodobań. Inspiracje czerpane są z:

• Anime i manga
• Gry komputerowe i planszowe
• Filmy (animowane, aktorskie, fantasy, sci-fi)
• Komiksy (w tym Marvel, DC)

Przykłady znanych cosplayów

Konkursy i wydarzenia związane z cosplayem

Największym polem do popisu są konwenty i imprezy poświęcone temu hobby. To tam cosplayerzy pokazują swoje stroje, pozują do zdjęć, a czasami biorą udział w konkursach.

Jak przebiegają konkursy cosplay?

• Kategorie: Najlepszy strój, prezentacja solo, prezentacja grupowa
• Ocena: Jury sprawdza zgodność z oryginałem, jakość wykonania i pomysłowość prezentacji
• Zasada: W Polsce nie można startować ze strojem kupionym – liczy się własna praca

Najbardziej znane konwenty i wydarzenia w Polsce i na świecie

Najważniejsze konkursy międzynarodowe to EuroCosplay (Londyn), European Cosplay Gathering (Paryż), Clara Cow’s Cosplay Cup (Rotterdam), International Cosplay League (Madryt) i Cosplay World Masters (Lizbona).

Cosplay w Polsce

Polska scena cosplayowa rośnie z roku na rok. Polacy należą do aktywnych cosplayerów w Europie i odnoszą sukcesy także poza granicami kraju.

Najważniejsze polskie wydarzenia i konkursy

• Maskarada – największy konkurs cosplayowy podczas Pyrkonu w Poznaniu, z szansą na występ na konkursie zagranicznym dla zwycięzcy
• Eliminacje do konkursów międzynarodowych na Magnificonie (Kraków) i Japaniconie (Poznań)
• Wiele wydarzeń fantastyki i popkultury z wysokim poziomem cosplayu: Falkon, Copernicon, Warsaw Comic Con, Dni Fantastyki

Polska społeczność cosplayerów

W Polsce istnieje dużo for internetowych, grup na Facebooku i forów dyskusyjnych poświęconych cosplayowi. Cosplayerzy chętnie dzielą się doświadczeniami, wspierają się w przygotowaniach i organizują wspólne projekty. Wyróżnia ich dokładność, pomysłowość i otwartość na innych.

Znane osoby zajmujące się cosplayem

W środowisku cosplayu znajdziemy osoby, które stały się bardzo rozpoznawalne i inspirują wielu innych. Zarówno na świecie, jak i w Polsce, są „gwiazdy” cosplayowe.

Międzynarodowe gwiazdy cosplayu

Czołowe polskie nazwiska

• Sosenka – znana z świetnych charakteryzacji, laureatka wielu międzynarodowych nagród
• Andrasta – projekty inspirowane RPG i fantasy
• Shappi Workshop – specjalizacja w zbrojach oraz rekwizytach, prowadzi warsztaty
• Margaret, Issabel Cosplay – popularne twórczynie z Polski

Podsumowanie

Cosplay to znacznie więcej niż przebranie – to zajęcie pozwalające rozwijać się artystycznie, uczyć się nowych rzeczy i poznawać wyjątkowych ludzi. Dla wielu osób to sposób na ucieczkę od codzienności, pokazanie własnej kreatywności i bycie przez chwilę kimś innym. Cosplay daje wiele satysfakcji, inspiruje i sprawia, że granice między światem fikcji a rzeczywistością zacierają się choćby na jeden dzień, na scenie lub podczas sesji zdjęciowej. Hobby to rozwija się razem z postępem technologicznym i trendami na rynku popkultury, a społeczność cosplayerów chętnie dzieli się swoją pasją z innymi. Jeśli lubisz wyzwania, interesują Cię stroje z ulubionych gier, filmów czy anime – cosplay może być dla Ciebie!