Co to jest IBAN?

Co to jest IBAN?

Jak zdefiniować IBAN i do czego służy?

IBAN to skrót od International Bank Account Number, co oznacza Międzynarodowy Numer Rachunku Bankowego. Jest to międzynarodowy system służący do numerowania kont bankowych według jednakowych zasad. Najważniejszym jego celem jest ułatwienie i przyspieszenie transakcji finansowych, zwłaszcza tych wysyłanych za granicę.

Możemy potraktować IBAN jak adres naszego konta, zrozumiały w wielu krajach. Pozwala on bankom łatwo i jasno ustalić, kto jest odbiorcą przelewu, co zmniejsza szansę na pomyłkę i sprawia, że przelewy są szybsze. Gdyby nie IBAN, wysyłanie pieniędzy za granicę byłoby dużo bardziej skomplikowane i trwało by dłużej.

Kto wprowadził IBAN?

System IBAN został opracowany przez Europejski Komitet Standardów Bankowych (ECBS) i stał się międzynarodową normą o numerze ISO 13616. Powstał po to, by uprościć numerowanie kont bankowych w związku z coraz większą liczbą przelewów międzynarodowych.

Polska weszła do systemu IBAN w 2004 roku, dopasowując zasady do własnych potrzeb krajowych. Od tamtej pory podawanie IBAN jest wymagane przy realizacji zagranicznych przelewów z i do Polski.

Dlaczego IBAN jest potrzebny w bankach?

IBAN odgrywa dużą rolę w dzisiejszej bankowości i jego znaczenie stale rośnie. Dzięki niemu możliwa jest szybka i automatyczna obsługa przelewów, bez błędów, na skalę międzynarodową. Banki i inne instytucje mogą sprawnie przetwarzać płatności bez ryzyka pomyłek wynikających z różnych formatów numerów kont.

Dzięki wprowadzeniu IBAN, przelewy zagraniczne stały się prostsze i bezpieczniejsze. Każdy numer konta jest jasno określony, co zmniejsza ryzyko skierowania pieniędzy do nieodpowiedniej osoby. To zwiększa bezpieczeństwo i pewność, że pieniądze dotrą tam, gdzie trzeba.

Z czego składa się IBAN?

Główne składniki IBAN: kraj, cyfry kontrolne, numer konta

IBAN nie jest przypadkowym ciągiem liter i cyfr. Jego konstrukcja jest dokładnie określona tak, by na całym świecie można go było łatwo rozpoznać i sprawdzić. Składa się z trzech głównych części:

• Kod kraju: Dwie litery według międzynarodowych zasad (np. dla Polski „PL”).
• Cyfry kontrolne: Dwie cyfry, które umożliwiają sprawdzenie numeru IBAN pod kątem poprawności.
• Krajowy numer rachunku bankowego: Główna część numeru konta zgodna z przepisami danego kraju, czasami zawierająca również kod banku i oddziału.

Dzięki stałemu schematowi systemy bankowe mogą szybko i bez problemów odczytać dane rachunku, niezależnie od kraju.

Długość IBAN w różnych krajach

Choć każdy IBAN ma jednakową budowę, jego długość może zmieniać się w zależności od kraju. W sumie może mieć maksymalnie 34 znaki, jednak w praktyce liczba znaków zależy od danego kraju.

Na przykład polski IBAN zawiera zawsze 28 znaków, niemiecki 22, francuski 27, a austriacki 20. Te różnice wynikają z lokalnych zasad numerowania rachunków bankowych.

Różnice w formacie IBAN między Polską a innymi krajami

Największa różnica między IBAN z Polski a tym z innych krajów to długość całego numeru oraz wygląd części krajowej. Polski IBAN ma zawsze 28 znaków (PL + 2 cyfry + 24 cyfry NRB). Dla innych państw liczba znaków w krajowej części może być inna, co wpływa na całą długość IBAN.

Podanie nieprawidłowego IBAN (np. za krótkiego) może spowodować odrzucenie przelewu lub naliczenie dodatkowych opłat.

Jak wygląda polski IBAN?

Polski IBAN – przykład i budowa

Polski numer IBAN zawsze zaczyna się od liter „PL”, po nich są dwie cyfry kontrolne, a następnie 24 cyfry krajowego numeru rachunku bankowego (NRB). Łącznie daje to 28 znaków. Na przykład, IBAN konta PKO BP może wyglądać tak: PL61102010130000010000234006.

Ważne jest, by wpisywać cały numer bez spacji lub innych znaków, szczególnie w bankowości elektronicznej.

Elementy polskiego IBAN

Możemy rozłożyć polski IBAN na pojedyncze części:

• PL: Skrót kraju – Polska.
• KK: Dwie cyfry kontrolne, sprawdzające poprawność numeru.
• AAAA AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB: 24 cyfry polskiego NRB – pierwsze cztery (AAAA) to identyfikator banku i oddziału, pozostałe to unikalny numer konta klienta.

Zrozumienie tej budowy pomaga przy sprawdzaniu własnego numeru IBAN lub odczytywaniu danych do przelewu. Przykłady identyfikatorów banków:

• 1010 – Narodowy Bank Polski
• 1020 – PKO BP
• 1050 – ING Bank Śląski
• 1090 – Santander Bank Polska

Czym się różni IBAN od NRB?

Co to jest NRB?

NRB, czyli Numer Rachunku Bankowego, to 26-cyfrowy numer konta używany w Polsce do przelewów krajowych. Jest podstawowym identyfikatorem konta, ale działa tylko w transakcjach z polskimi bankami.

NRB nie służy do rozliczeń międzynarodowych. Do przelewów zagranicznych potrzebny jest IBAN.

IBAN a NRB – porównanie

Różnica jest prosta – polski IBAN to NRB z dodanymi dwoma literami „PL” na początku oraz dwoma cyframi kontrolnymi. Jeśli mamy NRB, możemy łatwo stworzyć IBAN przez dołożenie tych znaków z przodu.

Przykład: NRB 102010130000010000234006 ma IBAN: PL102010130000010000234006.

W Polsce, do przelewów lokalnych często wystarcza sam NRB, do przelewów poza granice kraju zawsze podajemy IBAN.

Jak znaleźć i sprawdzić swój IBAN?

Gdzie szukać IBAN?

Numer IBAN można znaleźć w kilku miejscach:

• System bankowości internetowej: Po zalogowaniu, IBAN widoczny jest przy szczegółach konta.
• Aplikacja mobilna banku: Numer IBAN jest dostępny w informacjach o rachunku.
• Wyciąg z konta: Każdy drukowany lub elektroniczny wyciąg zawiera numer IBAN.
• Umowa bankowa: Umowa o prowadzenie rachunku, którą podpisujemy w banku, także ma IBAN.

Jeśli masz swój NRB, możesz „zbudować” własny IBAN, dopisując na początku „PL”.

Jak samodzielnie sprawdzić, czy IBAN jest poprawny?

Aby sprawdzić poprawność IBAN, można zwrócić uwagę na długość i cyfry kontrolne. Możesz to zrobić ręcznie, stosując taki sposób (dla polskiego IBAN):

1. Upewnij się, że numer ma 28 znaków.
2. Przenieś pierwsze cztery znaki (PL i cyfry) na koniec numeru.
3. Zamień litery „PL” na liczby (P=25, L=21, czyli 2521).
4. Sklej wszystko w jedną liczbę i podziel przez 97.
5. Numer jest ważny, jeśli reszta z dzielenia to 1.

Najprościej jednak skorzystać z dostępnych w internecie kalkulatorów IBAN.

Czy można samemu utworzyć IBAN z NRB?

Tak, jeśli znasz swój NRB (26 cyfr), wystarczy dopisać „PL” na początku. Przykład: NRB 12345678901234567890123456 daje IBAN: PL12345678901234567890123456.

Ta metoda działa dla polskich kont. W innych krajach sposób obliczania IBAN bywa bardziej złożony.

Kiedy podaje się IBAN?

IBAN w przelewach krajowych i zagranicznych

IBAN podajemy głównie przy przelewach międzynarodowych – gdy wysyłamy pieniądze za granicę lub ktoś z zagranicy przelewa środki na nasze konto. Jeśli nie podamy IBAN, przelew może nie dojść lub będziemy musieli zapłacić dodatkowe opłaty.

IBAN jest używany w systemach płatności międzynarodowych, takich jak SEPA (Przelewy w euro na terenie Unii Europejskiej i innych wybranych krajów) oraz SWIFT. W przelewach krajowych w Polsce ciągle wystarczy sam NRB, ale podanie IBAN upraszcza identyfikację konta i ułatwia automatyczne przetwarzanie.

Czy do przelewu za granicę wystarczy sam IBAN?

IBAN jest konieczny przy przelewach międzynarodowych, ale często trzeba też podać kod SWIFT/BIC banku odbiorcy. IBAN określa rachunek, natomiast SWIFT/BIC – instytucję finansową, w której rachunek jest prowadzony.

Brak kodu SWIFT/BIC (lub podanie złego kodu) może powodować, że przelew się nie powiedzie albo zostaną naliczone dodatkowe opłaty.

SWIFT/BIC kontra IBAN

Czym różnią się IBAN i SWIFT/BIC?

Oba kody są wykorzystywane w przelewach międzynarodowych, ale oznaczają coś innego. IBAN to numer konkretnego konta w banku. Kod SWIFT/BIC służy do identyfikowania samego banku i składa się z 8 lub 11 znaków (litery i cyfry).

Struktura SWIFT/BIC wygląda tak: 4 znaki dla banku, 2 znaki kraju, 2 znaki lokalizacji oraz ewentualnie 3 znaki oddziału banku. Przykłady dla polskich banków:

• BPKOPLPW – PKO BP
• INGBPLPW – ING Bank Śląski
• PPABPLPK – BNP Paribas

Dlaczego czasem potrzebny jest zarówno IBAN, jak i SWIFT/BIC?

Podając oba kody, zapewniamy, że pieniądze trafią do konkretnego konta w odpowiednim banku. IBAN mówi, na jakie konto należy przekazać środki, a SWIFT/BIC kieruje przelew do odpowiedniej instytucji finansowej w międzynarodowej sieci bankowej.

Przy niektórych przelewach (np. do oddziałów zagranicznych polskich banków) może być wymagany SWIFT/BIC głównej siedziby banku jako banku pośredniczącego.

Przykłady numerów IBAN z różnych krajów

Jak wyglądają IBAN-y za granicą?

W innych krajach numer IBAN różni się długością i układem. Oto kilka przykładów:

• Austria (AT): AT483200000012345864 (20 znaków)
• Dania (DK): DK9520000123456789 (18 znaków)
• Niemcy (DE): DE75512108001245126199 (22 znaki)
• Francja (FR): FR7630006000011234567890189 (27 znaków)

We wszystkich przypadkach IBAN rozpoczyna się dwuliterowym kodem państwa, po nim są cyfry kontrolne i numer konta zgodny z lokalnymi zasadami.

Porównanie: niemiecki, brytyjski i francuski IBAN

• Niemcy (DE): 22 znaki: DE + 2 cyfry kontrolne + 8 cyfr kodu banku + 10 cyfr numeru konta.
• Wielka Brytania (GB): 22 znaki: GB + 2 cyfry kontrolne + 4 cyfry sort code (kod banku) + 8 cyfr numeru konta.
• Francja (FR): 27 znaków: FR + 2 cyfry kontrolne + 5 cyfr kodu banku + 5 cyfr kodu oddziału + 11 znaków numeru konta + 2 cyfry klucza RIB.

Różne kraje mają własne zasady dla krajowej części IBAN, więc dokładna budowa numeru konta może się znacznie różnić.

Najczęstsze pytania dotyczące IBAN

Czy IBAN się zmienia po zmianie banku?

Numer IBAN jest przypisany do konkretnego konta w danym banku. Jeśli otwierasz nowe konto w innym banku, dostajesz nowy NRB, a co za tym idzie, nowy IBAN. Po zamknięciu starego konta jego IBAN przestaje działać. Trzeba wtedy powiadomić np. pracodawcę, ZUS i wszystkich, którzy przekazują Ci pieniądze, o swoim nowym numerze rachunku.

Czy IBAN przydaje się przy płatnościach internetowych?

Tak, w płatnościach internetowych, zwłaszcza międzynarodowych, często musisz podać IBAN, a czasem także kod SWIFT/BIC. W krajowych zakupach online na ogół wystarcza NRB, ale coraz częściej sklepy i platformy płatnicze obsługują też format IBAN.

Pamiętaj, że do przelewów przez internet potrzeba zwykle także innych danych: imienia i nazwiska odbiorcy, kwoty czy tytułu przelewu.