CNG co to? Wszystko o sprężonym gazie ziemnym

Zastanawiasz się, co oznacza skrót CNG? W motoryzacji coraz częściej szuka się paliw bardziej przyjaznych dla środowiska i tańszych w użyciu. CNG, czyli sprężony gaz ziemny (z ang. *compressed natural gas*), to właśnie jedna z takich opcji, służąca jako alternatywa dla typowej benzyny czy oleju napędowego. W Polsce CNG nie jest tak powszechne jak LPG, lecz ciągle zyskuje nowych zwolenników. Co to dokładnie jest, jak działa i dlaczego można rozważyć jego stosowanie? Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje na ten temat.

CNG co to: czym jest i podstawy działania

CNG to po prostu gaz ziemny, taki sam jak ten wykorzystywany w domach, tylko sprężony pod dużym ciśnieniem – zwykle od 20 do 25 MPa. Dzięki temu można go przechowywać w butlach i używać jako paliwo w samochodach. CNG pasuje do silników benzynowych i częściowo do diesli, przez co jest dość wszechstronne. Na całym świecie jeździ ponad 4 miliony pojazdów na CNG, a liczba stacji tankowania sięga ponad 8000.

Energia z 1 m³ CNG praktycznie równa się tej z litra benzyny. 1 m³ gazu waży zwykle ok. 0,7 kg, choć dokładna wartość zależy od składu. CNG to głównie metan (około 93%), z dodatkiem azotu, dwutlenku węgla, propanu oraz śladowych ilości etanu. Dzięki dużemu udziałowi metanu i małej ilości węgla, spalanie CNG daje mniej szkodliwych związków niż tradycyjne paliwa.

Jak działa instalacja CNG w aucie?

W samochodach instalacja CNG musi wytrzymać wysokie ciśnienie, znacznie większe niż przy LPG. Butle do CNG wykonuje się najczęściej ze stali (są ciężkie), rzadziej z kompozytu (lżejsze, ale droższe). W autach oryginalnie budowanych pod CNG butle są często montowane pod podwoziem, by nie zabierać miejsca w bagażniku.

Gaz z butli przechodzi przez reduktor, gdzie ciśnienie zostaje obniżone. Potem gaz trafia do wtryskiwaczy i dalej do silnika. W dieslach potrzebne są dodatkowe systemy, np. zapłon iskrowy albo wtrysk małych dawek ON razem z CNG. Samochody na CNG zazwyczaj są dwupaliwowe, mogą więc jeździć również na benzynie, co pomaga, jeśli stacje z CNG są rzadko dostępne.

Co wchodzi w skład CNG?

CNG składa się głównie z metanu (powyżej 90%), resztę stanowią azot, dwutlenek węgla, propan i trochę etanu. Skład może się różnić w zależności od źródła gazu. Istotne jest, że gaz do produkcji CNG może pochodzić z ziemi, ale także z odnawialnych surowców jak biometan. To sprawia, że CNG ma jeszcze większy potencjał ekologiczny. LPG powstaje głównie w rafineriach ropy i ma inne właściwości niż CNG.

Zalety używania CNG jako paliwa samochodowego

Stosowanie CNG ma wiele mocnych stron, które warto uwzględnić przy wyborze paliwa do auta. Oto najważniejsze atuty tej technologii.

• Przyjazność dla środowiska – Spalanie CNG daje dużo mniej szkodliwych gazów niż benzyna czy olej napędowy. Emisja tlenków węgla bywa mniejsza nawet o 90-97%, dwutlenku węgla o 15-20%, a tlenków azotu nawet o 80%. Do tego jest mniej cząstek stałych, które odpowiadają za smog.
• Brak emisji par paliwa podczas tankowania – Pozwala to na utrzymanie czystszego powietrza na stacjach i w ich okolicy.
• Oszczędność na paliwie – W pewnych warunkach można sporo zaoszczędzić. Energia zawarta w CNG jest większa niż w benzynie, a cena gazu bywa korzystna.
• Silnik pracuje ciszej – Szczególnie w pojazdach z silnikami Diesla przejście na CNG wyraźnie zmniejsza hałas.
• Bezpieczeństwo – CNG w razie nieszczelności szybko ulatnia się ku górze i rozprasza, przez co ryzyko wybuchu jest mniejsze niż przy LPG, które zbiera się przy ziemi. CNG ma też wyższą temperaturę zapłonu.

Wady i ograniczenia CNG

CNG to paliwo z atutami, ale trzeba liczyć się też z pewnymi problemami, zwłaszcza w Polsce:

• Mało stacji CNG – W kraju tych punktów jest bardzo niewiele, głównie w miastach. Planowanie dalszej podróży jest więc trudniejsze, a zasięg auta niższy w porównaniu z benzyną czy LPG.
• Wysoki koszt montażu i obsługi – Instalacja kosztuje sporo więcej niż LPG (często ponad 6000 zł). Znalezienie warsztatu znającego się na CNG jest trudniejsze, a przeglądy i wymiana butli są droższe i bardziej wymagające.
• Techniczne trudności – Wysoka temperatura spalania metanu wymaga świec o większej wytrzymałości. Zbiorniki stalowe są ciężkie, co obniża ładowność pojazdu i czasem zmniejsza miejsce w bagażniku. Przy przeróbkach samochodów konieczne mogą być poważne zmiany w silniku.

Porównanie CNG z LPG

Oba paliwa gazowe mają podobny cel – zmniejszyć koszty jazdy i emisję szkodliwych substancji. Jednak są między nimi duże różnice techniczne:

• CNG – Sprężony do wysokiego ciśnienia, głównie metan, przechowywany w stanie gazowym. Butle muszą być bardzo wytrzymałe (np. stalowe, kompozytowe).
• LPG – Skroplony propan-butan pod niższym ciśnieniem, butle mogą być lżejsze i tańsze w produkcji.

W praktyce, większość kierowców w Polsce wybiera LPG – jest wygodniejsze, tańsze w instalacji i łatwiej je tankować.

CNG w Polsce i innych krajach

CNG cieszy się większą popularnością w krajach takich jak Argentyna, Brazylia czy Pakistan, gdzie miliony pojazdów jeżdżą na tym paliwie, a stacji tankowania nie brakuje. W Europie przodują Włochy i Niemcy – tam istnieją setki tysięcy samochodów na CNG i setki specjalnych stacji.

W Polsce jest zaledwie kilka tysięcy aut na CNG oraz niewiele stacji tankowania. Wynika to głównie z niewielkiej liczby punktów do tankowania i wysokiej ceny gazu. Dodatkowo dla wielu użytkowników barierą jest cena instalacji i trudności serwisowe.

• Przykład: W czerwcu 2025 koszt 1 m³ CNG w Polsce to około 9,5 zł, co czyni to paliwo mniej atrakcyjnym przy obecnych stawkach, zwłaszcza w porównaniu do LPG.

W USA stosowanie CNG jest silnie wspierane przez rząd, między innymi przez ulgi podatkowe i inwestycje w infrastrukturę.

Koszty, podatki i akcyza przy CNG

Na ostateczną cenę jazdy na CNG składają się nie tylko koszt gazu, ale i montażu, konserwacji oraz podatków.

• Od sierpnia 2019 w Polsce obowiązuje zerowa stawka akcyzy na CNG do aut.
• Na cenę wpływają jednak VAT, cena samego gazu na rynku światowym oraz koszty jego sprężania i dystrybucji.

Koszty eksploatacji obejmują także przeglądy instalacji i regularną kontrolę butli. Warto wszystko dokładnie obliczyć przed decyzją o instalacji tego systemu.

Gdzie zatankować CNG i jak wygląda tankowanie?

Stacji CNG w Polsce jest niewiele, większość w większych miastach i przy dużych bazach transportowych. Zanim ruszysz w trasę, sprawdź wcześniej mapę takich punktów.

Tankowanie CNG różni się od tankowania benzyny czy LPG. Potrzebny jest specjalny pistolet, a proces trwa od kilku do nawet kilkunastu minut, zależnie od pojemności butli i stacji.

• Na stacjach szybkiego tankowania czas jest podobny do tego przy tankowaniu paliw ciekłych. Niestety, stacji takich jest bardzo mało.

Bezpieczeństwo podczas tankowania jest wysokie, pod warunkiem przestrzegania instrukcji. Systemy bezpieczeństwa zapobiegają odłączeniu pistoletu pod ciśnieniem i wyciekom.

Podsumowanie

• CNG to ekologiczne, dość bezpieczne i efektywne paliwo gazowe, ale w Polsce trudne do codziennego użycia ze względu na cenę i słabo rozwiniętą sieć stacji.
• W innych krajach, dzięki wsparciu rządów i dużej liczbie punktów tankowania, CNG zyskało popularność głównie w komunikacji miejskiej i transporcie.
• Dla polskiego kierowcy wybór CNG ma sens głównie wtedy, gdy liczy się ekologia lub jeździ się dużo po obszarach miejskich z dostępem do stacji tankowania.