Cło – co to jest i kiedy trzeba je zapłacić?

Zastanawiasz się, czym jest cło i kiedy trzeba je zapłacić? To częsty problem, szczególnie teraz, gdy coraz więcej osób kupuje produkty z zagranicy przez Internet. Najprościej mówiąc, cło to opłata, którą państwo nakłada na towary przekraczające granicę krajową. Funkcjonuje ona jak podatek przywozowy lub wywozowy. Cło pomaga państwu nie tylko zbierać pieniądze do budżetu, ale też chronić własnych producentów i rynek przed nadmierną konkurencją z innych krajów. W tym artykule wyjaśnimy dokładnie, co to jest cło, do czego służy, jak jest wyliczane i kiedy należy je uregulować.

Cło – co to jest? Podstawowe informacje

Cło to obowiązkowa opłata, którą pobiera państwo, gdy towar przekracza granicę celną. Jest pewnym rodzajem podatku stosowanego w handlu międzynarodowym. Cło należy do najstarszych narzędzi, jakie państwa wykorzystują w handlu, istnieje już od czasów starożytnych. Dzięki cłu kraj może ograniczać lub ułatwiać wymianę towarów oraz chronić swoje gospodarcze interesy.

Cło można naliczać na dwa sposoby – od wartości towaru (cło ad valorem, procent od wartości) lub od ilości (cło specyficzne, np. określona kwota za litr, kilogram lub sztukę). Jest też cło mieszane. Pobieraniem opłaty zajmują się urzędy celne, gdy towar wjeżdża lub wyjeżdża z kraju.

Do czego służy cło?

Cło spełnia dwa główne zadania: fiskalne i ochronne. W skrócie:

• Zadanie fiskalne – cło to źródło pieniędzy dla państwowego budżetu.
• Zadanie ochronne – utrudnia wprowadzanie tańszych towarów z zagranicy, dzięki czemu lokalni producenci mają łatwiej i są lepiej chronieni przed konkurencją.

Niektóre cła pomagają też utrzymać wyższe ceny niektórych towarów na rynku krajowym.

Jak długo istnieje cło?

Cło jest bardzo starym narzędziem regulującym handel. Już wieki temu pobierało się różne opłaty od osób przewożących towary przez granice. Najpierw traktowano je przede wszystkim jako źródło pieniędzy dla władców. Z czasem, gdy rosło znaczenie wymiany handlowej, cło zyskało także zadanie chronienia własnych producentów przed zbyt agresywnym importem.

Rodzaje cła i ich funkcje

Cło można podzielić na kilka rodzajów, zależnie od kierunku przewożonego towaru lub celu, jaki chce osiągnąć dane państwo. Znajomość tych podziałów jest ważna dla osób handlujących z zagranicą lub kupujących w sklepach z innych krajów.

Cło importowe, eksportowe i tranzytowe – czym się różnią?

• Cło importowe – to najczęściej spotykana opłata. Nakłada się je na towary wwożone do kraju, by utrudnić konkurencji z zagranicy sprzedaż swoich towarów w kraju. Jest też źródłem pieniędzy dla państwa.
• Cło eksportowe – rzadko stosowane. Państwo nakłada je na towary, które wyjeżdżają z kraju, by np. powstrzymać wywóz ważnych surowców albo zapewnić dostępność określonych produktów dla swoich obywateli.
• Cło tranzytowe – dotyczy towarów, które przejeżdżają tylko przez dany kraj, zmierzając do innego państwa. W Europie jest obecnie mało używane, bo kraje chcą, by handel był jak najłatwiejszy.

Inne typy ceł: ochronne, antydumpingowe, odwetowe

• Cło ochronne – pojawia się w sytuacjach, gdy trzeba dodatkowo zabezpieczyć wybraną gałąź przemysłu przed tanią konkurencją zza granicy.
• Cło antydumpingowe – nakładane, gdy zagraniczny producent sprzedaje produkty w Polsce (lub innym kraju) poniżej kosztów własnych, by wyeliminować konkurencję.
• Cło odwetowe – stanowi reakcję na niekorzystne działania innego państwa, np. dyskryminację polskich towarów.

Jak przebiega pobieranie cła?

Ściąganie cła wymaga zachowania określonych reguł i przygotowania potrzebnych dokumentów. Cały proces nadzorują urzędy celne.

Jeśli planujesz importować lub eksportować, warto wiedzieć jak działa ta procedura, bo błędy mogą być kosztowne i powodować opóźnienia.

Kolejne kroki naliczania cła

1. Towar trafia na granicę celną.
2. Jest zgłaszany do odprawy przez właściciela lub przewoźnika.
3. Służby celne sprawdzają dokumenty i mogą przeprowadzić kontrolę przesyłki.
4. Na podstawie zgłoszenia określa się wartość celną (najczęściej cena towaru + koszty transportu i ubezpieczenia) oraz właściwy kod produktu zgodnie z taryfą celną.
5. Odpowiednie cło zostaje wyliczone i pobrane przed wydaniem towaru z urzędu celnego.

Kto musi zapłacić cło?

Najczęściej obowiązek zapłaty cła ma osoba lub firma importująca produkty z zagranicy. Czasem odpowiedzialność zależy od ustaleń zawartych w dokumencie sprzedażowym (np. warunki DDP – cło płaci sprzedawca, DDU – płaci kupujący). Gdy paczka idzie kurierem, to często kurier pobiera opłatę od odbiorcy przy doręczeniu.

Jakie dokumenty przygotować do odprawy celnej?

• Zgłoszenie celne
• Faktura handlowa
• Dokument transportowy (np. list przewozowy)
• Jeśli są wymagane: świadectwo pochodzenia, licencje, certyfikaty i inne dokumenty zależne od towaru

Pełna i poprawna dokumentacja pomaga załatwić sprawę bez kłopotów i szybkiej odprawy.

Jak oblicza się wysokość cła?

Nie ma jednej stałej kwoty cła. Wysokość tej opłaty zależy od rodzaju towaru, jego wartości, kraju pochodzenia i ustaleń międzynarodowych. Dobrze jest znać te zasady przed sprowadzaniem towarów, żeby nie zdziwić się wysokością kosztów.

Od jakiej wartości trzeba zapłacić cło?

• Dla towarów spoza UE – najczęściej cło pobierane jest, jeśli wartość towaru przekracza 150 euro.
• Niektóre towary (np. alkohol, wyroby tytoniowe) nie są zwolnione z cła bez względu na kwotę.
• Prezenty od osoby prywatnej dla osoby prywatnej – cło pobiera się dopiero od wartości powyżej 45 euro.

Jaki wpływ na wysokość cła ma wartość celna towaru?

Cło (najczęściej liczony jako procent) określa się od wartości celnej towaru. Do tej wartości dodaje się cenę zakupu, koszty transportu i ubezpieczenia do granicy. Zaniżenie tej wartości jest ryzykowne – urzędnicy celni mogą to uznać za próbę oszustwa i ukarać grzywną lub zatrzymać przesyłkę. Mają prawo sprawdzić, czy zadeklarowana wartość jest prawdziwa.

Gdzie znaleźć stawkę cła dla konkretnego produktu?

W Polsce (i całej UE) obowiązuje wspólna taryfa celna TARIC. Każdy produkt ma swój kod w tej taryfie, do którego przypisany jest określony procent cła. Sprawdzić stawki można w systemach takich jak ISZTAR Online (Polska) lub korzystając z pomocy agencji celnych w przypadku bardziej złożonych towarów.

Cło w Unii Europejskiej i w Polsce – najważniejsze zasady

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku stała się ona częścią wspólnego obszaru celnego UE. Dla handlu i importu z zagranicy oznacza to zupełnie nowe zasady.

Cło wewnątrz UE i z krajów spoza UE

• Wewnątrz Unii Europejskiej – między państwami członkowskimi nie pobiera się ceł. Handel jest swobodny.
• Spoza UE – cło nalicza się na takich samych zasadach w całej Unii. Nieważne, do którego państwa UE trafia paczka z np. Chin – cło nalicza się według wspólnych tabel.

Preferencje i zwolnienia z cła

• UE czasami ustala niższe (lub zerowe) stawki cła dla towarów z wybranych krajów, by wesprzeć ich gospodarkę (np. kraje rozwijające się).
• Niektóre towary lub przesyłki mogą być zwolnione z cła, np. próbki, paczki do 150 euro (z wyjątkami), prezenty do 45 euro między osobami prywatnymi.

Cło i podatek VAT – jak to działa przy imporcie?

Cło to jedno, ale przy imporcie poza UE należy mieć też na uwadze VAT (podatek od wartości dodanej). VAT nalicza się od wartości towaru powiększonej o należne cło, koszty transportu i ubezpieczenia. Oznacza to, że cło powiększa podstawę, od której liczony jest VAT. Zazwyczaj oba podatki trzeba zapłacić zanim towar będzie można odebrać, a pobiera je urząd celny lub (przy przesyłkach kurierskich) firma kurierska.

Wpływ cła na gospodarkę i klientów

Cło jest ważnym narzędziem w polityce gospodarczej państwa. Może przynosić różne skutki zarówno dla firm, jak i zwyczajnych osób kupujących towary z zagranicy.

Cło chroni przed konkurencją

• Zwykle krajowi producenci zyskują, bo jest im łatwiej konkurować z zagranicznymi.
• Cło może jednak oznaczać wyższe ceny i mniejszy wybór dla kupujących.

Cło a poziom cen i import towarów

• Cło zazwyczaj sprawia, że cena importowanego towaru rośnie.
• Przez to kupujących może być mniej, a część wybierze produkty krajowe.
• Kiedy państwo obniża cła, towary z zagranicy tanieją i jest ich na rynku więcej.

Zalety i wady nakładania cła

Najczęstsze pytania o cło

Pojawia się wiele pytań o cło, szczególnie gdy chodzi o zakupy z zagranicznych sklepów online. Najważniejsze odpowiedzi zebraliśmy poniżej.

Kiedy cła się nie płaci?

• Nie płaci się cła za towary przewożone pomiędzy krajami UE.
• Cła nie płaci się za przesyłki spoza UE, których wartość wynosi mniej niż 150 euro (z wyjątkami, np. alkohole i tytoń zawsze wymagają cła).
• Prezenty o wartości do 45 euro również są najczęściej zwolnione z cła.

Co grozi za uniknięcie zapłaty cła?

Nieopłacenie cła może skutkować:

• zatrzymaniem towaru przez urząd celny,
• nałożeniem grzywny,
• w określonych przypadkach nawet postępowaniem karnym i przepadkiem towaru.

Dodatkowo brak zapłaty cła może wydłużyć czas dostawy.

Kiedy trzeba zapłacić cło za paczkę?

Za przesyłki spoza Unii Europejskiej cło jest naliczane zazwyczaj wtedy, gdy wartość paczki przekracza 150 euro. Kurier często pobiera opłatę przy doręczeniu, ale można też samodzielnie rozliczyć cło przez internetowe systemy urzędu celnego (PUESC). Towary o wartości poniżej 150 euro bywają zwolnione z cła, jednak należy pamiętać o wyjątkach (np. alkohol i wyroby tytoniowe są zawsze opodatkowane).