Ból w klatce piersiowej

Ból w klatce piersiowej to objaw, który szybko budzi nasz niepokój. Kojarzy się głównie z sercem i takimi poważnymi problemami jak zawał serca, dlatego wiele osób się go boi. Jednak nie zawsze oznacza on coś groźnego. Chociaż nie powinniśmy go ignorować, przyczyny bólu w tej okolicy mogą być bardzo różne. Często wynikają one z problemów z żołądkiem, układem oddechowym, z mięśniami czy nawet z powodu stresu. Ból w klatce piersiowej to znak od organizmu, że coś się dzieje i trzeba zwrócić uwagę na swoje zdrowie.

Klatka piersiowa jest zbudowana z mostka, dwunastu par żeber i dwunastu kręgów piersiowych. Jej zadaniem jest ochrona ważnych narządów, takich jak serce i płuca. Bierze udział w oddychaniu. Wiedza o tym, co znajduje się w tej części ciała, pomaga lepiej zrozumieć, skąd może brać się ból.

Czym jest ból w klatce piersiowej?

Ból w klatce piersiowej to uczucie dyskomfortu lub bólu odczuwane w tej części ciała. Nie jest to specyficzny objaw, więc może pojawić się z wielu różnych powodów – od drobnych, niegroźnych do tych wymagających natychmiastowej pomocy lekarza. Przez to ból w klatce piersiowej jest często powodem wizyt u lekarza i wywołuje dużo stresu.

Ból, bez względu na to, czy jest silny i nagły, czy słabszy i przewlekły, zawsze sygnalizuje jakąś zmianę w organizmie. W większości przypadków warto skonsultować się z lekarzem, aby znaleźć źródło i rozpocząć właściwe leczenie. Nie wolno lekceważyć bólu w klatce piersiowej.

Co może powodować ból w klatce piersiowej?

W klatce piersiowej znajduje się wiele narządów i struktur, które mogą dawać taki objaw. Myślimy głównie o sercu czy płucach, ale do tej listy trzeba dodać: przełyk, tchawicę, oskrzela, opłucną, śródpiersie, aortę, tętnicę płucną, a także mięśnie, żebra, kręgosłup piersiowy i nerwy. Ból może być też powiązany z organami w jamie brzusznej, jak żołądek, trzustka czy pęcherzyk żółciowy. Często ból promieniuje w różne miejsca, co może utrudniać postawienie dokładnej diagnozy bez dodatkowych badań.

Rodzaje bólu w klatce piersiowej

• Ból ostry – Pojawia się nagle, często jest bardzo mocny. Może być związany z poważnymi stanami, np. zawałem serca czy zatorowością płucną. Wymaga szybkiej pomocy.
• Ból przewlekły – Trwa tygodniami lub dłużej. Przyczyną mogą być choroby przewlekłe, np. refluks przełyku, problemy z kręgosłupem, choroby autoimmunologiczne.
• Ból nawracający – Pojawia się okresowo, są momenty poprawy i nawrotu. Tak jest np. przy chorobie wieńcowej (bóle przy wysiłku), chorobie wrzodowej (ból w określonych porach dnia lub po posiłku).

Objawy, które mogą towarzyszyć bólowi w klatce piersiowej

Ból w klatce piersiowej zazwyczaj występuje razem z innymi objawami. Pomagają one lekarzowi odgadnąć, jaka jest przyczyna zdrowotnych problemów. W czasie wizyty u lekarza warto wspomnieć o wszystkich dolegliwościach, nawet tych, które wydają się nieważne, np. o czasie kiedy pojawił się ból, jego rodzaju, co go nasilało lub łagodziło, czy były inne objawy.

Jak opisać ból?

Ból może być odczuwany jako:

• Ucisk, gniecenie, pieczenie – Takie bóle bywają związane z chorobami serca, jak dusznica bolesna czy zawał. Najczęściej odczuwane są za mostkiem.
• Kłucie, ostry ból przy oddychaniu – Może pojawić się przy problemach z opłucną (np. zapalenie), przy urazach żeber, czy nerwobólach.
• Ból rozdzierający, bardzo silny – Nagłe takie doznanie może świadczyć o pęknięciu aorty i wymaga szybkiej pomocy.

Ból promieniujący do innych miejsc

Ból może się rozchodzić do:

• lewgo ramienia, barku, żuchwy, nadbrzusza albo pleców – często w chorobach serca,
• okolicy międzyłopatkowej – głównie w problemach z opłucną lub aortą,
• prawego barku przy kamicy żółciowej,
• pleców przy refluksie lub problemach z trzustką.

Niepokojące objawy towarzyszące bólowi

Są sytuacje, kiedy trzeba od razu zadzwonić po pogotowie:

• duszność,
• kołatanie serca,
• zawroty głowy, omdlenie,
• obfite pocenie się,
• nudności, wymioty, uczucie lęku,
• nagłe wahania ciśnienia,
• silny ból promieniujący do szyi, ramion, pleców.

Szybka reakcja znacznie poprawia rokowanie, szczególnie przy zawale serca.

Lokalizacja bólu w klatce piersiowej – co może oznaczać?

Lekarz zapyta o miejsce bólu, ponieważ to często podpowiada, jaki organ może być przyczyną.

Ból pojawiający się w różnych okolicznościach

• Przy głębokim oddechu – sugeruje schorzenia opłucnej, złamania żeber, nadwyrężenia mięśni międzyżebrowych.
• Przy kaszlu, kichaniu, śmiechu – często wskazuje na infekcje lub urazy klatki piersiowej.
• Podczas wysiłku – typowe dla dusznicy bolesnej (choroby wieńcowej); ból ustępuje po odpoczynku. Jeśli nie mija po 20 minutach, może to być zawał.
• W spoczynku – np. przy refluksie żołądkowo-przełykowym, schorzeniach opłucnej. Ból często pojawia się w spoczynku także przy przyczynach psychicznych, jak nerwica.

Najczęstsze przyczyny bólu w klatce piersiowej

Przyczyny bólu w klatce piersiowej można pogrupować według układu, z którego pochodzą.

Ból u dzieci i młodzieży

U dzieci i osób przed trzydziestką ból w klatce piersiowej rzadko ma związek z sercem. Najczęściej przyczyny to problemy mięśniowo-szkieletowe (urazy, zła postawa, nadwyrężenie), infekcje dróg oddechowych, przyczyny psychiczne (np. stres) czy problemy z układem pokarmowym. Mimo to każda taka sytuacja wymaga wizyty u lekarza, aby sprawdzić, czy nie ma poważnej choroby.

Kiedy pilnie zgłosić się do lekarza z dzieckiem?

• Silny, nagły ból bez wyraźnej przyczyny
• Ból pojawia się podczas wysiłku
• Ból towarzyszy duszność, omdlenie, silny niepokój, potliwość
• Ból u dziecka z chorobą przewlekłą, np. wadą serca

Kiedy potrzebna jest szybka pomoc lekarska?

Ból w klatce piersiowej może oznaczać zagrożenie życia. Nie wolno czekać jeśli:

• Ból jest silny, nagły, trwa ponad 20 minut, nie ustępuje po odpoczynku i nitroglicerynie
• Ból promieniuje do ramienia, barku, szyi, pleców
• Pojawia się duszność, potliwość, nudności, zawroty głowy, omdlenie
• Są objawy rozwarstwienia aorty, zatoru płucnego, odmy opłucnowej czy pęknięcia przełyku

Zadzwoń na numer alarmowy 112/999. Nie jedź do szpitala samodzielnie.

Jak rozpoznaje się przyczynę bólu?

Proces rozpoznawania źródła bólu zaczyna się od dokładnego wywiadu i badania przez lekarza. Kluczowe są pytania o rodzaj bólu, miejsce, promieniowanie, długość trwania, czynniki nasilające i łagodzące oraz objawy dodatkowe. Następnie wykonuje się badania fizykalne oraz pomocnicze.

Podstawowe badania

• Badania krwi (np. troponiny, D-dimery, markery zapalne)
• EKG – ocena pracy serca
• Rentgen klatki piersiowej

Dodatkowe badania

• Echo serca (USG serca)
• EKG wysiłkowe
• Tomografia komputerowa klatki/piersiowej, Angio-CT
• Koronarografia
• Gastroskopia
• USG jamy brzusznej
• Holter EKG/RR

Do jakiego lekarza iść z bólem?

• Nagły ból z objawami alarmowymi – natychmiast pogotowie, SOR
• Mniej groźne bóle – lekarz rodzinny, który może skierować do specjalisty (kardiolog, pulmonolog, gastroenterolog, neurolog, ortopeda)
• W przypadkach bólu psychogennego – psycholog lub psychiatra

Leczenie bólu w klatce piersiowej

Jak leczyć ból w klatce piersiowej zależy od przyczyny. Nie ma jednego leku na wszelkie bóle – najpierw lekarz musi ustalić przyczynę, a potem dobrać odpowiednie leczenie.

Przykładowe metody leczenia

• Choroby serca: leki (np. nitrogliceryna, beta-blokery), zabiegi naczyniowe, operacje
• Płuca: antybiotyki, leki przeciwkaszlowe, drenaż opłucnej
• Układ pokarmowy: leki zobojętniające kwas, dieta, czasem zabieg chirurgiczny
• Problemy mięśniowe: leki przeciwbólowe, odpoczynek, fizjoterapia
• Nerwobóle: leki przeciwbólowe, czasem leki przeciwwirusowe
• Bóle psychogenne: psychoterapia, ćwiczenia relaksacyjne, ewentualnie leki przeciwlękowe

Sposoby radzenia sobie w domu

• Odpoczynek, okłady na bolące miejsce, rozciąganie, masaż (przy znanych mięsniowych przyczynach)
• Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty
• W refluksie – lekkostrawna dieta, niejedzenie przed snem, unikanie alkoholu i papierosów
• Przy stresem – ćwiczenia relaksacyjne, medytacja, ruch fizyczny

Nie stosuj tych metod na własną rękę jeśli nie znasz przyczyny bólu lub masu ból silny i nagły.

Jak zapobiegać bólom w klatce piersiowej?

• Zdrowa dieta (warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, chude mięso, ograniczenie tłuszczu i ostrych potraw)
• Regularny ruch fizyczny
• Zrzucenie palenia
• Ograniczenie alkoholu
• Utrzymanie prawidłowej masy ciała
• Lepiej radzić sobie ze stresem (techniki relaksacyjne, czas wolny z bliskimi)
• Dbanie o postawę i ergonomię miejsca pracy

Badania kontrolne

Nawet gdy czujemy się dobrze, warto regularnie wykonywać podstawowe badania – pomiar ciśnienia, poziom cholesterolu, EKG, kontrola glukozy. Szczególnie dotyczy to osób z czynnikami ryzyka lub historią bólu w rodzinie.

Kiedy znowu iść do lekarza?

Jeśli ból powraca, się nasila, pojawiły się nowe niepokojące objawy – zgłoś się do lekarza. W przypadku alarmujących objawów – dzwoń po pogotowie bez wahania. Dbaj o swoje zdrowie i nie zwlekaj z wizytą. Lepiej być ostrożnym, niż zlekceważyć ważny sygnał od organizmu.

Ból w klatce piersiowej zawsze wymaga sprawdzenia przez lekarza – nawet jeśli większość przyczyn okaże się niegroźna, trzeba wykluczyć te poważniejsze, szczególnie choroby serca.