Astygmatyzm to jedna z najczęstszych wad wzroku. Wbrew obiegowej opinii nie jest chorobą, ale szczególnym zaburzeniem działania “układu optycznego” oka. Polega na nieprawidłowym kształcie rogówki lub soczewki, co powoduje zniekształcenie i rozmazanie obrazu – zarówno z bliska, jak i z daleka. Zamiast mieć kształt zbliżony do idealnej kuli, rogówka przy astygmatyzmie przypomina piłkę do rugby. Przez to promienie światła nie skupiają się w jednym punkcie na siatkówce, ale w kilku, co daje niewyraźne widzenie.
Ta wada refrakcji, choć często lekceważona, może mocno utrudniać codzienne życie. Niewyraźne widzenie, bóle głowy czy zmęczenie oczu to tylko część możliwych objawów. Na szczęście współczesna okulistyka oferuje skuteczne sposoby korekcji – okulary, soczewki kontaktowe oraz laserową korekcję wzroku – które pozwalają odzyskać ostre widzenie i wygodę na co dzień.
Astygmatyzm co to jest?
Na czym polega astygmatyzm?
Astygmatyzm to wada wzroku, w której widzenie jest zniekształcone z powodu nierównego kształtu rogówki lub rzadziej soczewki. W zdrowym oku rogówka ma równą, kulistą krzywiznę, dzięki czemu światło skupia się dokładnie na siatkówce i obraz jest ostry. Przy astygmatyzmie rogówka jest bardziej owalna, przez co światło załamuje się w różnych miejscach. Skutkiem są trudności z wyraźnym widzeniem przedmiotów zarówno z bliska, jak i z daleka. Obraz bywa rozmyty, zamglony i “pofalowany”.
W praktyce osoba z astygmatyzmem zamiast wyraźnych punktów widzi rozmazane kreski, a proste linie mogą wyglądać jak zakrzywione lub złamane. Jest to wada refrakcji, czyli problem z prawidłowym załamywaniem światła tak, aby skupiło się w jednym punkcie na siatkówce. Często astygmatyzm występuje razem z innymi wadami, takimi jak krótkowzroczność (miopia) czy nadwzroczność (hyperopia), co jeszcze bardziej zaburza postrzeganie obrazu.
Jakie elementy oka są odpowiedzialne za astygmatyzm?
Za astygmatyzm odpowiada głównie rogówka i soczewka. Rogówka to przednia, przezroczysta część oka. To ona zwykle ma największy udział w powstawaniu tej wady. W prawidłowym oku jej kształt jest prawie kulisty, co pozwala równo załamywać światło. Przy astygmatyzmie rogówka jest nierówno zakrzywiona, przypomina piłkę do rugby, a nie piłkę futbolową. Ta niesymetryczna krzywizna sprawia, że światło nie skupia się w jednym punkcie, tylko w kilku, przez co obraz jest zniekształcony.
Czasem problem dotyczy także soczewki oka – ona również może mieć nierówny kształt. Bez względu na to, czy przyczyną jest rogówka (astygmatyzm rogówkowy), czy soczewka (astygmatyzm soczewkowy), wynik jest ten sam: promienie świetlne nie załamują się prawidłowo i nie powstaje wyraźny obraz na siatkówce. Rzadziej źródłem astygmatyzmu bywa też zniekształcenie całej gałki ocznej.
Jak powszechny jest astygmatyzm?
Astygmatyzm jest bardzo częstą wadą wzroku. Szacuje się, że ma go około 40% osób z wadą refrakcji. Badania pokazują, że około 66% dorosłych ma astygmatyzm wynoszący co najmniej 0,25 dioptrii, ponad 50% ma co najmniej 0,5 dioptrii, a około 20% – co najmniej 1 dioptrię.
Te dane pokazują, że astygmatyzm występuje często, a nie sporadycznie. Wiele osób może nawet nie wiedzieć, że go ma, zwłaszcza jeśli jest niewielki. Astygmatyzm w granicach 0,25-0,50 dioptrii uważa się często za fizjologiczny i nie zawsze wymaga korekcji. U części osób nawet tak mała wada może jednak powodować bóle głowy i zmęczenie oczu. Z tego powodu regularne badania wzroku są bardzo ważne dla wczesnego wykrycia i ewentualnej korekcji.
Jakie są przyczyny powstawania astygmatyzmu?
Wrodzone i nabyte czynniki astygmatyzmu
Astygmatyzm może być wrodzony lub nabyty. Najczęściej jest wrodzony i ma podłoże genetyczne. Oznacza to, że skłonność do tej wady dziedziczymy po rodzicach, a nieprawidłowy kształt rogówki lub soczewki obecny jest od urodzenia. Często wtedy podobne problemy mają inni członkowie rodziny.
Astygmatyzm może też pojawić się w ciągu życia. Przyczyną bywają urazy oka, choroby, a także zła higiena wzroku. Typowym przykładem nabytego astygmatyzmu jest stożek rogówki – schorzenie, w którym rogówka stopniowo przyjmuje kształt stożka, co powoduje silny astygmatyzm. Inne przyczyny to zmiany związane z wiekiem, powikłania po operacjach oczu czy ucisk wywołany guzem. Niezależnie od pochodzenia, astygmatyzm wymaga odpowiedniej diagnostyki i często korekcji.
Czy astygmatyzm może rozwinąć się w każdym wieku?
Tak. Astygmatyzm może pojawić się w każdym wieku – od wczesnego dzieciństwa aż po późną dorosłość. Często jest obecny od urodzenia, ale może rozwinąć się także później. Jak już było wspomniane, do nabytego astygmatyzmu prowadzą urazy, choroby oczu czy zmiany wynikające z wieku. Z czasem kształt rogówki lub soczewki może się zmieniać, co sprzyja powstaniu lub pogłębieniu wady.
U dzieci wczesne wykrycie astygmatyzmu ma duże znaczenie, ponieważ nieleczona wada może utrudniać naukę, rozwój widzenia obuocznego, a nawet prowadzić do niedowidzenia i zeza. U dorosłych astygmatyzm może pojawić się nagle lub narastać stopniowo, często na początku niezauważalnie. Z tego powodu badanie wzroku przynajmniej raz w roku jest dobrym nawykiem w każdym wieku, by kontrolować stan oczu i szybko wychwycić zmiany.
Jakie są rodzaje astygmatyzmu?
Astygmatyzm regularny i nieregularny
Choć “astygmatyzm” to jedna nazwa, wada ta dzieli się na dwa główne typy: regularny i nieregularny. Różnią się one ułożeniem krzywizn rogówki, co ma duże znaczenie przy doborze korekcji.
Astygmatyzm regularny występuje częściej. W tym typie rogówka ma dwie główne krzywizny, ustawione prostopadle do siebie. Można to porównać do piłki do rugby – jedna oś jest bardziej stroma niż druga. Ten rodzaj wady łatwiej skorygować okularami cylindrycznymi lub soczewkami torycznymi, bo można dokładnie określić jej kierunek i siłę.
Astygmatyzm nieregularny pojawia się wtedy, gdy krzywizny rogówki nie są do siebie prostopadłe lub jest ich więcej niż dwie. Powierzchnia rogówki jest wtedy bardziej “pofalowana” i nierówna. Często wynika to z urazów oka, chorób rogówki (np. stożek rogówki) albo blizn po zabiegach. Korekcja tego rodzaju wady jest trudniejsza i zwykle wymaga specjalnych soczewek kontaktowych (np. twardych, gazoprzepuszczalnych RGP) lub zabiegów chirurgicznych.
Astygmatyzm krótkowzroczny, nadwzroczny i mieszany
Astygmatyzm dzielimy też ze względu na to, z jaką inną wadą występuje. Wyróżniamy astygmatyzm krótkowzroczny, nadwzroczny i mieszany.
Astygmatyzm krótkowzroczny to połączenie astygmatyzmu z krótkowzrocznością. W oku są wtedy dwie główne płaszczyzny załamywania światła, z których przynajmniej jedna skupia obraz przed siatkówką. Skutkuje to niewyraźnym obrazem na każdą odległość, przy czym szczególnie kłopotliwe jest widzenie dalekich przedmiotów.
Astygmatyzm nadwzroczny występuje razem z nadwzrocznością. W tym przypadku promienie świetlne skupiają się za siatkówką. Najbardziej przeszkadza to podczas patrzenia z bliska – czytania czy pracy przy komputerze. Osoby z tym typem wady często skarżą się na zmęczenie oczu i bóle głowy przy dłuższym patrzeniu z bliska.
Astygmatyzm mieszany ma miejsce wtedy, gdy w jednej płaszczyźnie oko jest krótkowzroczne, a w drugiej nadwzroczne. To najbardziej skomplikowany typ, bo problemy z ostrym widzeniem dotyczą zarówno bliży, jak i dali. Korekcja wymaga bardzo dokładnie dobranych szkieł lub soczewek, które uwzględnią obie wady naraz.
Astygmatyzm prosty i złożony
Astygmatyzm regularny dzieli się dalej na prosty i złożony oraz na odwrotny i skośny. Te nazwy opisują sposób załamywania światła w różnych płaszczyznach oka.
Astygmatyzm prosty (niezłożony) polega na tym, że tylko w jednej płaszczyźnie oko jest krótkowzroczne albo nadwzroczne. W tej wadzie załamywanie promieni w płaszczyźnie pionowej jest inne niż w poziomej. Prowadzi to do rozmyć i zniekształceń w jednym kierunku. Przykład: prosty astygmatyzm krótkowzroczny – jedna oś jest krótkowzroczna, druga ma prawidłowe skupianie światła.
Astygmatyzm złożony oznacza, że w obu płaszczyznach występuje krótkowzroczność lub nadwzroczność, ale o różnym nasileniu. Może to być astygmatyzm złożony krótkowzroczny (oba meridiany są krótkowzroczne, ale w innym stopniu) albo złożony nadwzroczny (oba są nadwzroczne, ale w różnym stopniu). W obu odmianach promienie świetlne nie spotykają się w jednym punkcie na siatkówce, więc obraz jest rozmazany.
Astygmatyzm odwrotny występuje wtedy, gdy silniej załamuje światło płaszczyzna pozioma – ten typ pojawia się rzadziej. Astygmatyzm skośny oznacza, że główne osie wady nie są ustawione w standardowych kierunkach 90° i 180°, ale pod innymi kątami. Takie rozróżnienie jest bardzo ważne, by dobrać korekcję jak najdokładniej i uzyskać możliwie najlepszą ostrość widzenia.
Jak objawia się astygmatyzm?
Jak widzi osoba z astygmatyzmem?
Osoba z astygmatyzmem widzi otoczenie inaczej niż ktoś bez wady. Zamiast wyraźnego obrazu, pojawia się rozmycie, zniekształcenie i lekkie “zamglenie”. Przedmioty mogą wyglądać jak rozciągnięte, powyginane czy zakrzywione, co utrudnia prawidłowe rozpoznawanie kształtów i odległości. Przykład: kwadrat może przypominać równoległobok, a koło – elipsę.
Typowy jest też kłopot z dostrzeganiem drobnych szczegółów, zarówno podczas czytania z bliska, jak i patrzenia na odległość. Proste linie mogą wydawać się krzywe, przez co łatwo mylić litery. Szczególnie męczące jest patrzenie po zmroku i w nocy. Światła lamp, latarni czy reflektorów samochodowych nie wyglądają jak punkty, ale jak rozmazane kreski, promienie czy “gwiazdki”, co utrudnia np. prowadzenie auta.
Typowe objawy astygmatyzmu u dorosłych i dzieci
Objawy astygmatyzmu są różne i często bywa tak, że na początku nikt nie łączy ich z wadą wzroku. U dorosłych zwykle pojawiają się:
- Rozmyte i zniekształcone widzenie – obraz jest nieostry, zamglony, rozciągnięty lub wykrzywiony, niezależnie od odległości.
- Kłopot z dostrzeganiem szczegółów – trudności z czytaniem małych liter, widzeniem detali w oddali.
- Mylenie liter – proste linie wydają się zakrzywione, co powoduje pomyłki (np. “H” zamiast “N”).
- Nadwrażliwość na światło – światła, szczególnie nocą, wydają się rozlane i rażące.
- Bóle głowy – głównie w okolicy czoła, po dłuższym wytężaniu wzroku.
- Zmęczenie i pieczenie oczu – wynik stałego wysiłku, by “wyostrzyć” obraz.
- Mrużenie oczu – odruchowa próba poprawy ostrości.
- Problemy z koncentracją – szczególnie przy czytaniu lub pracy przy komputerze.
- Pogorszone widzenie wieczorem i w nocy – obraz w słabym świetle jest wyraźnie gorszy.
- Kłopot z oceną odległości i głębi – może powodować problemy z koordynacją ruchów.
U dzieci objawy są podobne, ale łatwiej je przeoczyć, bo dziecko często nie wie, że widzi inaczej niż inni. Rodzice powinni zwracać uwagę na:
- Trudności w nauce – problemy z czytaniem, pisaniem, rozpoznawaniem liter i cyfr.
- Częste mrużenie oczu lub przechylanie głowy – dziecko szuka pozycji, w której lepiej widzi.
- Bóle głowy i tarcie oczu – zwłaszcza po dłuższym czytaniu lub pracy z bliska.
- Unikanie zajęć wymagających dokładnego widzenia – np. rysowania, czytania, układanek.
- Kłopot z oceną odległości – częste potykanie się, trudności z łapaniem piłki itp.
- Pojawienie się zeza – niekorygowany astygmatyzm może sprzyjać “uciekaniu” oka.
Wczesne wykrycie i korekcja astygmatyzmu u dzieci pomaga zapobiec trwałym problemom z widzeniem i wspiera prawidłowy rozwój. Gdy zauważysz któryś z tych objawów u siebie lub dziecka, warto jak najszybciej zgłosić się do okulisty.
Jak wykrywa się astygmatyzm?
Badania diagnostyczne na astygmatyzm
Rozpoznanie astygmatyzmu odbywa się w gabinecie okulisty lub optometrysty. Badania są szybkie, bezbolesne i polegają na serii testów. Na początku specjalista przeprowadza dokładny wywiad – pyta o dolegliwości, choroby oczu w rodzinie i ogólny stan zdrowia. Potem wykonuje badania, które pozwalają dokładnie określić typ i nasilenie wady.
Najczęściej wykonuje się:
- Badanie ostrości wzroku – czytanie liter lub znaków z tablicy (np. Snellena) z różnych odległości.
- Badanie odruchów źrenicznych – ocena reakcji źrenic na światło.
- Skiaskopia (retinoskopia) – obiektywne badanie wady refrakcji poprzez obserwację ruchu cienia w źrenicy, gdy oświetla się ją specjalną lampą.
- Keratometria / topografia rogówki – kluczowe badania przy astygmatyzmie. Keratometr mierzy krzywiznę rogówki w kilku punktach, a topograf tworzy “mapę” jej powierzchni, pokazując kształt i nierówności. Są szczególnie ważne przy podejrzeniu stożka rogówki.
- Autorefraktometria – komputerowe badanie, które szybko podaje wartości wady, w tym astygmatyzmu.
- Specjalny diagram do wykrywania astygmatyzmu – tablica z liniami ułożonymi pod różnymi kątami. Jeśli część linii wydaje się wyraźniejsza, grubsza lub ciemniejsza, może to wskazywać na astygmatyzm. Taki test można zrobić też samodzielnie w domu.
Łączenie kilku metod pozwala dokładnie określić wadę i dobrać najlepszy sposób korekcji.
Kiedy warto udać się do okulisty?
Regularne kontrole wzroku mają duże znaczenie dla zdrowia oczu i wczesnego wykrywania wad, w tym astygmatyzmu. Osobom dorosłym zaleca się badanie wzroku co najmniej raz w roku, nawet jeśli nic im nie dolega. U dzieci pierwsze badanie powinno odbyć się już w wieku przedszkolnym, a potem zgodnie z zaleceniami pediatry lub okulisty.
Szybko umów się na wizytę, jeśli zauważysz u siebie lub bliskich:
- Niewyraźne, rozmyte, zniekształcone widzenie – bez względu na odległość.
- Trudności z czytaniem i koncentracją – mylenie liter, szybkie zmęczenie przy pracy z tekstem lub przy komputerze.
- Częste bóle głowy – szczególnie po wysiłku wzrokowym.
- Zmęczenie, pieczenie, łzawienie oczu – uczucie dyskomfortu, suchości lub nadmiernych łez.
- Mrużenie oczu – próba poprawy ostrości poprzez przymrużanie powiek.
- Nadwrażliwość na światło – trudność z patrzeniem w jasne światło, oślepianie przez reflektory.
- Pogorszone widzenie w nocy – wyraźne problemy z widzeniem po zmroku.
- U dzieci: trudności z nauką – unikanie czytania, siedzenie bardzo blisko telewizora lub monitora, zbliżanie książki do twarzy.
Im wcześniej wykryje się wadę i dobierze korekcję, tym mniejsze ryzyko pogłębiania się problemów z widzeniem i związanych z nimi dolegliwości. Nawet niewielki, niekorygowany astygmatyzm może przez lata powodować przewlekłe zmęczenie oczu i bóle głowy.
Jak przebiega leczenie astygmatyzmu?
Okulary i soczewki kontaktowe dla astygmatyków
W większości przypadków leczenie astygmatyzmu polega na korekcji wady okularami lub soczewkami kontaktowymi. Celem jest “wyrównanie” skutków nierównego kształtu rogówki lub soczewki tak, by światło znów skupiało się prawidłowo na siatkówce.
W okularach stosuje się specjalne szkła cylindryczne. W odróżnieniu od zwykłej soczewki sferycznej cylinder przypomina kształtem walec i koryguje nierównomierne załamywanie światła w różnych kierunkach. Takie szkła dobiera się indywidualnie, uwzględniając wartość cylindryczną i oś astygmatyzmu (0-180°). Ma to duże znaczenie dla skuteczności korekcji. Przy większych astygmatyzmach korekcja okularowa może nie być idealna, bo szkła są oddalone od oka, co wpływa na jakość obrazu.
Drugą opcją są soczewki kontaktowe. Dla astygmatyków przeznaczone są soczewki toryczne, które zawierają “cylinder”. Mają specjalną budowę, która zapobiega ich obracaniu się na oku, dzięki czemu zachowują właściwy kierunek korekcji i dają stabilne, ostre widzenie. Soczewki toryczne występują jako:
- Miękkie – hydrożelowe i silikonowo-hydrożelowe, wygodne, dobrze przepuszczające tlen.
- Twarde gazoprzepuszczalne (RGP) – szczególnie polecane przy wysokim astygmatyzmie i nieregularnej rogówce, zapewniają bardzo dobrą jakość obrazu.
Dobór soczewek powinien przeprowadzić specjalista, żeby były wygodne i skuteczne. U osób po 40. roku życia, u których pojawia się też prezbiopia (starczowzroczność), często potrzebne są soczewki dwuogniskowe lub wieloogniskowe, korygujące zarówno astygmatyzm, jak i problemy z czytaniem z bliska.
Laserowa korekcja wzroku przy astygmatyzmie
Dla osób, które chcą zrezygnować z codziennego noszenia okularów lub soczewek i pozbyć się astygmatyzmu na stałe, dobrym rozwiązaniem jest laserowa korekcja wzroku. To nowoczesna metoda polegająca na wymodelowaniu powierzchni rogówki tak, aby znów miała prawidłowy kształt i dobrze skupiała światło.
Podczas zabiegu laser usuwa bardzo cienką warstwę tkanki rogówki. Cała procedura trwa krótko, jest bezbolesna (dzięki znieczulającym kroplom) i uznawana za bezpieczną. Sam czas pracy lasera to zwykle 15-30 sekund na oko, a wielu pacjentów zauważa dużą poprawę już następnego dnia. Przed zabiegiem wykonuje się dokładne badania i szczegółowy wywiad, aby wykluczyć przeciwwskazania i sprawdzić, czy dana osoba nadaje się do takiej korekcji. Przy wartości astygmatyzmu do około 5 cylindrów szansa na zakwalifikowanie jest zwykle duża.
Gdy wada jest większa i laser nie wchodzi w grę, możliwe jest zastosowanie torycznych soczewek fakijnych. Polega to na wszczepieniu do oka specjalnej sztucznej soczewki, odpowiednio dopasowanej do pacjenta. Taka soczewka jest niewyczuwalna, a ostrość wzroku ulega znacznej poprawie. Zarówno laserowa korekcja, jak i wszczepienie soczewek to metody dające długotrwałe efekty i duże polepszenie komfortu widzenia u osób z astygmatyzmem.
Czy astygmatyzm można całkowicie wyleczyć?
Odpowiedź zależy od wybranego sposobu leczenia. Okulary i soczewki kontaktowe nie usuwają wady na stałe – poprawiają widzenie tylko wtedy, gdy są używane. Po ich zdjęciu obraz wraca do stanu sprzed korekcji. Mimo to są bardzo skuteczne i pozwalają na normalne funkcjonowanie.
Laserowa korekcja wzroku oraz wszczepienie torycznych soczewek fakijnych mogą trwale zmniejszyć lub usunąć astygmatyzm. W przypadku lasera kształt rogówki zostaje na stałe zmieniony tak, by światło skupiało się prawidłowo na siatkówce. To zabieg, który modyfikuje budowę oka i dzięki temu usuwa wadę. Po udanej operacji osoba widzi ostro bez dodatkowej korekcji.
Trzeba jednak pamiętać, że z wiekiem parametry oka mogą się trochę zmieniać. Astygmatyzm może w niewielkim stopniu powrócić lub nasilić się, zwykle bardzo powoli (około 0,25 dioptrii na 10 lat). Z tego powodu zaleca się regularne wizyty kontrolne u okulisty nawet po zabiegu. Można więc powiedzieć, że astygmatyzm da się skutecznie korygować, a często także trwale zmniejszyć lub zlikwidować, co wyraźnie poprawia jakość widzenia.
Jakie są skutki nieleczonego astygmatyzmu?
Wpływ astygmatyzmu na codzienne funkcjonowanie
Nieleczony astygmatyzm, nawet niewielki, może mocno obniżyć komfort życia i utrudniać wykonywanie zwykłych czynności. Rozmyty i zniekształcony obraz przeszkadza w czytaniu, pracy przy komputerze, prowadzeniu auta czy uprawianiu sportu. Litery zlewają się ze sobą, linie wyglądają na krzywe, a dłuższe patrzenie na ekran szybko męczy oczy i powoduje pieczenie czy ból głowy.
Szczególnie problematyczne jest prowadzenie samochodu po zmroku. Rozmazane światła reflektorów, latarni i znaków drogowych utrudniają ocenę sytuacji na drodze i odległości, co może zwiększać ryzyko kolizji. Problemy z ostrością i oceną głębi wpływają też na bezpieczeństwo w innych sytuacjach – łatwiej o potknięcia, upadki czy zderzenia z przeszkodami.
Możliwe powikłania długoterminowe
Długotrwałe ignorowanie astygmatyzmu i brak korekcji mogą prowadzić do poważniejszych problemów. Jednym z częstszych skutków jest przewlekłe zmęczenie oczu. Mięśnie oczne są cały czas przeciążone, próbując “wyostrzyć” obraz, co prowadzi do ciągłego napięcia.
Do tego dochodzą nawracające bóle głowy, zwykle w okolicy czoła, które mogą być bardzo męczące. Z czasem pogarsza się też jakość widzenia. U dzieci brak korekcji jest szczególnie groźny – może zaburzać rozwój widzenia obuocznego, prowadzić do niedowidzenia (leniwego oka) i zeza. Mózg, żeby uniknąć podwójnego obrazu, może zacząć “wyłączać” sygnał z jednego oka, co osłabia jego sprawność.
Rzadziej długotrwały, niekorygowany astygmatyzm może sprzyjać częstym stanom zapalnym gałki ocznej, zaczerwienieniu oczu czy przewlekłemu zapaleniu spojówek. Sam astygmatyzm nie jest chorobą, ale jego lekceważenie może doprowadzić do innych problemów i wyraźnego pogorszenia komfortu widzenia.
FAQ: Najczęściej zadawane pytania o astygmatyzm
Czy astygmatyzm jest niebezpieczny?
Astygmatyzm sam w sobie nie grozi utratą wzroku i nie zagraża życiu. To wada refrakcji, czyli sposób, w jaki oko skupia światło. Jeśli jest korygowany okularami, soczewkami lub po laserowej korekcji, nie stanowi zagrożenia i nie ogranicza codziennego funkcjonowania. Osoba z dobrze dobraną korekcją widzi wyraźnie i może normalnie pracować, uczyć się i prowadzić samochód.
Problem pojawia się, gdy astygmatyzm pozostaje bez korekcji. Niewyraźne widzenie po zmroku, trudności z oceną odległości czy zniekształcony obraz mogą być niebezpieczne, szczególnie za kierownicą. Dodatkowo nieleczona wada sprzyja przewlekłemu zmęczeniu oczu, bólom głowy, problemom z koncentracją, a u dzieci – niedowidzeniu i zezowi. Z tego względu ważne jest wczesne rozpoznanie i dobranie odpowiedniej korekcji.
Czy można zapobiec astygmatyzmowi?
W większości sytuacji astygmatyzm jest wrodzony i wynika z genów, więc nie da się mu zapobiec. Jeśli istnieje do niego predyspozycja, wada zwykle się pojawi niezależnie od stylu życia. Nie ma ćwiczeń ani metod, które potrafiłyby na stałe zmienić kształt rogówki lub soczewki i zatrzymać rozwój wrodzonego astygmatyzmu.
Można jednak zmniejszyć ryzyko niektórych form nabytych i ograniczyć ich nasilenie. Pomaga w tym dbałość o oczy: ochrona przed urazami, prawidłowa higiena wzroku (przerwy w pracy przy komputerze, dobre oświetlenie), szybkie leczenie chorób oczu. Przy chorobach takich jak stożek rogówki, wczesne rozpoznanie i wdrożenie leczenia spowalnia postęp wady. Regularne wizyty u okulisty pozwalają na bieżąco śledzić stan wzroku, wychwycić zmiany i dobrać korekcję, zanim pojawią się poważniejsze dolegliwości. Nawet jeśli nie da się uniknąć samego astygmatyzmu, można dobrze kontrolować jego objawy i zachować wygodne widzenie przez wiele lat.
