Zastanawiasz się, czym jest akcyza za samochód i czy jesteś zobowiązany ją zapłacić? W prostych słowach, akcyza to rodzaj podatku, który obejmuje nie tylko papierosy czy alkohol, ale także – w niektórych przypadkach – samochody. W Polsce obowiązek zapłaty akcyzy mają głównie osoby, które importują samochód osobowy, którego wcześniej nie zarejestrowano na terenie Polski. Głównym celem wprowadzenia tego podatku było zachęcenie do zakupu nowych, nowoczesnych pojazdów oferowanych na krajowym rynku. Trzeba wiedzieć, że akcyza nie jest jednakowa w całej Unii Europejskiej – każde państwo ustala swoje zasady.
W 2020 roku do Polski trafiło ponad 848 tysięcy samochodów osobowych i dostawczych o masie do 3,5 tony. To mniej o 16% niż rok wcześniej, ale pokazuje, jak duży jest rynek importu. Około połowa tych samochodów pochodziła z Niemiec. Tak więc, jeśli zamierzasz sprowadzić auto z zagranicy, musisz liczyć się z koniecznością zapłaty akcyzy. Kogo dokładnie to dotyczy oraz w jakich sytuacjach? Przeczytaj poniżej.
Co to jest akcyza za samochód i na kogo jest nakładana?
Akcyza (czyli podatek akcyzowy) to dodatkowy podatek nakładany w Polsce na wybrane grupy produktów. Chociaż często kojarzona jest z alkoholem lub paliwem, obejmuje też samochody osobowe. Obowiązek jej zapłaty nie dotyczy każdego samochodu poruszającego się po polskich drogach. Zapłacić trzeba ją tylko w określonych przypadkach, gdy samochód po raz pierwszy jest wprowadzany na teren Polski.
Podatek akcyzowy od samochodów osobowych muszą zapłacić osoby prywatne, firmy oraz inne jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, które sprowadzają samochód osobowy z innego kraju Unii Europejskiej (tzw. nabycie wewnątrzwspólnotowe) lub spoza UE (import). Obowiązek pojawia się w momencie, gdy samochód jest sprowadzany z innego kraju lub importowany. Jeśli kupujesz używany samochód już zarejestrowany w Polsce, akcyza nie obowiązuje – zapłacił ją pierwszy importer.
Kiedy trzeba zapłacić akcyzę za samochód?
Akcyzę za samochód osobowy trzeba zapłacić:
- przy sprowadzeniu samochodu z innego kraju Unii Europejskiej – w momencie, gdy auto wjedzie na teren Polski,
- przy imporcie samochodu spoza UE – w chwili dopuszczenia samochodu do obrotu po zakończeniu wszystkich procedur celnych.
Samochód musi być nie tylko sprowadzony, ale też niezarejestrowany wcześniej w Polsce. Obowiązek rozliczenia akcyzy spada zawsze na osobę lub firmę sprowadzającą samochód.
Jakie pojazdy obejmuje akcyza?
Akcyzą objęte są samochody osobowe, czyli pojazdy przeznaczone głównie do przewozu maksymalnie 9 osób (wraz z kierowcą), z wyłączeniem niektórych pojazdów specjalnych. Podatek dotyczy zarówno aut nowych, jak i używanych, jeśli nie były wcześniej zarejestrowane w Polsce.
Są jednak wyjątki. Z akcyzy zwolnione są m.in. samochody ciężarowe i dostawcze, których masa przekracza 3,5 tony. Zwolnienia lub niższe stawki dotyczą też np. pojazdów hybrydowych czy zabytkowych. Ważne jest odpowiednie sklasyfikowanie pojazdu, aby nie popełnić błędu przy wyliczaniu podatku.
Ile wynosi akcyza na samochody osobowe?
Wysokość akcyzy jest zależna od kilku czynników, przede wszystkim od pojemności silnika. Ustawodawca wprowadził różne stawki, aby promować samochody z mniejszymi silnikami (mają one z reguły niższe spalanie i mniej emitują spalin). To właśnie pojemność silnika decyduje o tym, czy zapłacisz 3,1%, czy 18,6% wartości pojazdu jako akcyzę.
Warto też pamiętać, że wraz z upływem czasu przepisy zmieniają się i powstają niższe stawki dla napędów alternatywnych, takich jak hybrydy czy auta elektryczne. Znajomość aktualnych stawek ułatwi poprawne rozliczenie podatku. Szczegóły poniżej.
Tabela stawek akcyzy wg pojemności silnika
| Pojemność silnika | Stawka akcyzy |
|---|---|
| Do 2000 cm³ | 3,1% |
| Powyżej 2000 cm³ | 18,6% |
Jeśli samochód ma silnik o pojemności do 2000 cm³, zapłacisz niższą stawkę – dotyczy to wielu popularnych modeli. Dla większych silników stawka wynosi aż 18,6%.
Akcyza dla samochodów hybrydowych, elektrycznych i zabytkowych
Dla promowania ekologicznych aut od 2020 roku obowiązują niższe stawki akcyzy na hybrydy:
- Hybrydy do 2000 cm³ – stawka 1,55%.
- Hybrydy powyżej 2000 cm³ – stawka 9,3%.
- Pojazdy elektryczne (BEV) – stawka 0%, brak akcyzy.
- Niektóre hybrydy plug-in również mogą być zwolnione z akcyzy (np. z silnikiem do 2.0L).
- Pojazdy zabytkowe i kolekcjonerskie – zwolnienie z akcyzy.
To duża zachęta, by wybierać pojazdy z ekologicznym napędem lub kolekcjonerskie auta.
Jak wyliczyć akcyzę za samochód?
Aby obliczyć akcyzę za sprowadzone auto, musisz znać wartość pojazdu i właściwą stawkę akcyzy, która zależy od typu samochodu i pojemności silnika. Obliczenie nie jest trudne, ale ważne, by poprawnie podać podstawę opodatkowania (czyli wartość auta).
Podstawą obliczeń jest najczęściej cena z umowy sprzedaży lub faktury. Jednak urząd celno-skarbowy może zweryfikować, czy zadeklarowana wartość nie jest zaniżona. Jeśli tak, sam ustali inną wartość rynkową. Dlatego najlepiej deklarować uczciwą, rynkową cenę. W szacowaniu akcyzy pomagają także narzędzia online.
Od czego zależy wysokość akcyzy?
Kwota akcyzy zależy od:
- wartości pojazdu – im droższy samochód, tym większy podatek,
- stawki akcyzy – zależnej od pojemności silnika i rodzaju napędu.
Przykładowo:
- silnik do 2000 cm³ – 3,1% wartości,
- silnik powyżej 2000 cm³ – 18,6%,
- hybrydy – 1,55% lub 9,3%,
- elektryki i zabytki – 0%.
Kwotę znajdziesz, mnożąc wartość samochodu przez procent danej stawki.
Jak określić wartość samochodu do akcyzy?
Wartość samochodu do akcyzy najczęściej przyjmuje się według ceny zakupu. Może to być kwota z faktury lub umowy kupna-sprzedaży. Jeśli jednak urząd uzna tę wartość za zbyt niską, wyznaczy wartość rynkową opierając się na cenach podobnych samochodów (uwzględniając wiek, przebieg, stan auta i wyposażenie). Możesz posłużyć się katalogami – Info-expert, Eurotax lub opinią rzeczoznawcy, gdy auto było np. uszkodzone i niełatwo ustalić rynkową cenę.
Kalkulatory akcyzy online – jak to działa?
Obliczanie akcyzy można ułatwić sobie przy pomocy kalkulatorów online. Wystarczy podać dane auta, takie jak:
- kraj pochodzenia,
- rok produkcji,
- pojemność silnika,
- rodzaj napędu,
- wartość pojazdu.
Po uzupełnieniu tych informacji kalkulator poda wstępną kwotę do zapłaty. Jest to tylko pomoc, a oficjalna kwota może się różnić, szczególnie jeśli urząd kontroluje wartości.
Jak krok po kroku zapłacić akcyzę za samochód?
Gdy już znasz wartość akcyzy, pozostaje spełnić wymagane formalności. Potrzebne są odpowiednie dokumenty, wypełnienie deklaracji i zapłata podatku w wyznaczonym terminie. Spóźnienie lub brak dokumentów może skutkować karami.
Jakie dokumenty są potrzebne?
Do zapłaty akcyzy za sprowadzony samochód przygotuj:
- dowód rejestracyjny pojazdu (z zagranicy),
- dowód zakupu auta (umowa lub faktura),
- własny dokument tożsamości,
- jeśli samochód jest spoza UE – dokumenty celne.
Pełen komplet dokumentów przyspiesza całą procedurę.
Gdzie zgłosić samochód do akcyzy?
Akcyzę zgłasza się poprzez wypełnienie deklaracji podatkowej AKC-US. Najwygodniej zrobić to przez internet na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Możesz też wybrać wersję papierową i złożyć dokumenty osobiście w urzędzie skarbowym, zgodnie z miejscem zamieszkania.
Jak opłacić akcyzę przez PUESC?
Aby opłacić akcyzę online:
- Załóż konto na PUESC i potwierdź swoją tożsamość (np. przez profil zaufany).
- Wypełnij deklarację AKC-US, wpisując wymagane dane o pojeździe.
- Zapłać należność przez system (szybki przelew internetowy).
- Poczekaj na potwierdzenie zapłaty – potrzebne do rejestracji pojazdu.
To najłatwiejszy i najszybszy sposób rozliczenia akcyzy.
Kiedy zapłacić akcyzę i częste błędy
Na opłatę akcyzy masz 30 dni od momentu powstania obowiązku podatkowego (zazwyczaj dzień sprowadzenia auta do kraju). Niekiedy przy imporcie z Niemiec mówi się o 14 dniach, ale przepisy przewidują 30 dni.
Najczęściej popełniane błędy to:
- zaniżanie wartości auta, by zapłacić niższy podatek (grozi to kontrolą),
- spóźnienie się z terminem,
- brak deklaracji.
Dowód opłaty akcyzy jest niezbędny, by zarejestrować auto w Polsce.
Kto może nie zapłacić akcyzy, czyli ulgi i zwolnienia
Choć akcyza przeważnie obowiązuje, prawo przewiduje kilka przypadków, gdy można jej uniknąć lub skorzystać z obniżki. Sprawdź, czy możesz skorzystać z tych rozwiązań, bo to wyraźnie wpływa na koszt sprowadzenia i rejestracji auta.
Kto nie płaci akcyzy?
Ze zwolnienia z akcyzy mogą skorzystać:
- osoby powracające do Polski z emigracji, gdy samochód stanowi mienie przesiedleńcze – po spełnieniu warunków (m.in. odpowiednia długość pobytu za granicą i własność pojazdu przez ustalony czas),
- właściciele samochodów elektrycznych,
- posiadacze pojazdów zabytkowych i kolekcjonerskich, o ile spełniają określone wymogi.
To pozwala legalnie “ominąć” akcyzę w tych szczególnych przypadkach.
Obniżona akcyza – dla kogo i na jakich zasadach?
Zmniejszona stawka akcyzy dotyczy m.in. hybryd. Przypominamy:
- hybrydy do 2,0L – 1,55%,
- hybrydy powyżej 2,0L – 9,3%,
- niektóre hybrydy plug-in (do 2,0L) – 0%.
Aby uzyskać zwolnienie/obniżkę, wypełnij odpowiednie wnioski: WZZA (o zwolnienie) lub WZBO (o potwierdzenie braku obowiązku zapłaty). Wszystko dostępne jest w urzędzie lub na PUESC.
Akcyza a import auta z Niemiec i USA
Import samochodu, czy to z Niemiec (UE), czy z USA (poza UE), oznacza konieczność opłacenia akcyzy. Różnią się jednak procedury i dodatkowe koszty zależnie od kraju, z którego samochód jest sprowadzany.
Procedura i stawki dla samochodów z Niemiec
Sprowadzenie auta z Niemiec jest prostsze – akcyzę płacisz przy zakupie samochodu w ramach UE. Stawki są takie same, jak podano wyżej:
- do 2,0L – 3,1%
- powyżej 2,0L – 18,6%
- hybrydy – 1,55% lub 9,3%
- elektryczne i zabytkowe – 0%
Deklarację AKC-US złóż do 30 dni po sprowadzeniu samochodu (niektórzy mówią o 14 dniach, ale oficjalnie to 30). Potwierdzenie zapłaty akcyzy potrzebne jest przy rejestracji auta.
Samochód z USA – stawki, cło i VAT
Import z USA to nie tylko akcyza, ale i dodatkowe opłaty:
- cło – 10% wartości pojazdu,
- VAT – 23% (od wartości auta plus cło).
Stawki akcyzy pozostają te same (3,1% lub 18,6%), przy uwzględnieniu ulg dla hybryd/elektryków. Zdarza się, że urząd kwestionuje podaną wartość (szczególnie przy autach uszkodzonych z aukcji) – wtedy warto mieć opinię rzeczoznawcy. Przy imporcie z USA procedura jest bardziej złożona, dlatego część osób korzysta z pomoc firm zajmujących się sprowadzaniem aut.
Akcyza na samochody uszkodzone i inne przypadki
W przypadku sprowadzenia pojazdu uszkodzonego, do wyliczenia akcyzy brana jest wartość pojazdu w stanie, w jakim został kupiony, a nie po naprawie. Jeśli cena z aukcji jest bardzo niska, urząd może poprosić o dodatkową dokumentację, np. opinię rzeczoznawcy. Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą mieć inne zasady rozliczeń – w niejasnych sytuacjach najlepiej zapytać w urzędzie skarbowym lub celno-skarbowym.
Kiedy można odzyskać zapłaconą akcyzę za samochód?
Czasem możesz starać się o zwrot zapłaconej akcyzy. Dotyczy to sytuacji, kiedy samochód po opłaceniu podatku opuszcza teren Polski w określonych okolicznościach.
Jakie są warunki zwrotu akcyzy?
Zwrot akcyzy przysługuje, gdy:
- samochód osobowy po opłaceniu podatku zostaje wywieziony poza Unię Europejską (eksport),
- auto zostaje wywiezione z Polski do innego kraju UE (dostawa wewnątrzwspólnotowa).
W obu wypadkach trzeba mieć odpowiednie dokumenty potwierdzające wywóz pojazdu oraz wcześniejszą zapłatę akcyzy.
Jak uzyskać zwrot akcyzy?
Aby uzyskać zwrot akcyzy:
- Złóż stosowny wniosek w urzędzie celno-skarbowym w ciągu roku od wywiezienia samochodu.
- Do wniosku dołącz dokumenty potwierdzające eksport lub dostawę do kraju UE oraz dowód zapłaty akcyzy.
- Wniosek możesz złożyć osobiście lub elektronicznie przez PUESC.
Na portalu dostępne są formularze oraz instrukcje, jak poprawnie wystąpić o zwrot.
Popularne pytania dotyczące akcyzy za samochód
Akcyza za samochód rodzi sporo pytań, szczególnie wśród osób planujących pierwszy raz sprowadzić auto z zagranicy. Poniżej przedstawiamy najważniejsze odpowiedzi.
Czy można uniknąć płacenia akcyzy za samochód?
Nie można legalnie uniknąć akcyzy, jeśli sprowadzony samochód jej podlega. Obowiązek wynika wprost z przepisów prawa. Próbując zaniżyć wartość auta lub nie zgłaszając go, narażasz się na poważne konsekwencje: kary finansowe, dopłaty lub nawet sankcje karne. Jedyną drogą jest skorzystanie z ulg lub zwolnień, o ile spełniasz warunki.
Kiedy nie trzeba płacić akcyzy za samochód?
Akcyzy nie płacisz, gdy:
- kupujesz auto już zarejestrowane w Polsce,
- auto jest elektryczne lub jest pojazdem zabytkowym/ kolekcjonerskim,
- przywozisz samochód w ramach mienia przesiedleńczego (powrót z emigracji według odpowiednich reguł),
- masz hybrydę typu plug-in z silnikiem do 2.0L – możliwe pełne zwolnienie.
Sprawdź szczegóły w przepisach lub zapytaj w urzędzie celno-skarbowym.
Co się stanie, gdy nie zapłacę akcyzy za samochód?
Brak zapłaty akcyzy w terminie oznacza:
- niemożność zarejestrowania pojazdu w Polsce,
- ryzyko mandatów za brak rejestracji i OC,
- kontrolę urzędu, który może nałożyć zaległość podatkową z odsetkami,
- w przypadku oszustwa – grożą poważne sankcje, nawet odpowiedzialność karna.
Lepiej więc zgłosić samochód i opłacić akcyzę na czas, by uniknąć problemów przy rejestracji i w razie kontroli.
