NFT: Co to jest?

Zastanawiasz się, co oznacza NFT? Najprościej mówiąc, NFT, czyli Non-Fungible Token, to wyjątkowy cyfrowy token, który oparty jest na technologii blockchain. NFT działa jak cyfrowy certyfikat, potwierdzający własność konkretnego cyfrowego pliku lub zasobu – np. obrazu, muzyki czy działki w wirtualnym świecie. W przeciwieństwie do kryptowalut, które są przypominają pieniądze (jeden Bitcoin jest zawsze taki sam jak inny Bitcoin), każdy NFT jest jedyny w swoim rodzaju. Ta cecha sprawiła, że NFT zaczęły być szeroko używane w cyfrowej sztuce, grach, a także kolekcjonerstwie.

NFT co to jest i jak działa?

Aby lepiej zrozumieć NFT, warto przyjrzeć się ich definicji, porównać z kryptowalutami i zobaczyć, na czym opierają się technicznie.

Co oznacza NFT (Non-Fungible Token)?

NFT to angielski skrót od „Non-Fungible Token”, co w języku polskim znaczy „token niewymienialny”. Najważniejsze jest tutaj to, że NFT nie można po prostu wymienić na inny taki sam token, bo każdy z nich jest inny i wyjątkowy. To działa podobnie jak w przypadku oryginalnego obrazu – możesz mieć jego kopię, ale tylko jeden egzemplarz jest tym prawdziwym, oryginalnym. NFT zapisane na blockchainie informują, kto jest ich właścicielem. Pozwala to łatwo sprawdzić ich autentyczność i pochodzenie – jest to bardzo przydatne, zwłaszcza w świecie, gdzie kopiowanie plików jest bardzo proste.

Jak NFT różni się od kryptowalut?

Najważniejsza różnica to zamienność. Kryptowaluty, takie jak Bitcoin czy Ethereum, są takie same – każdą jednostkę możemy wymienić na inną tego samego typu, bo mają taki sam kurs. Służą głównie do płatności. NFT nie są zamienne ani identyczne; każdy z nich jest unikalny i związany z konkretnym cyfrowym przedmiotem, więc nie można prosto zamienić jednego na inny. Wartość NFT zależy nie od rynku całych kryptowalut, ale od tego, co NFT przedstawia i jak bardzo jest to rzadkie czy pożądane.

Na jakiej technologii opierają się NFT?

NFT działają dzięki blockchainowi. To rodzaj cyfrowej księgi, w której zapisywane są wszystkie transakcje i właściciele tokenów. Dane są trwałe i publiczne, więc trudno je podrobić czy zmienić. Blockchain zapewnia bezpieczeństwo, bo każdą transakcję sprawdzają inne komputery w sieci. Ważne są także smart kontrakty, czyli specjalne programy zapisane w blockchainie, które ustalają, co można zrobić z NFT. Dzięki nim np. twórcy dostają automatyczne opłaty przy każdym kolejnym sprzedaniu tokena. Sam proces tworzenia NFT nazywa się „mintingiem” (czyli wybiciem tokena) i polega na zapisaniu w blockchainie unikatowego tokena z opisem cyfrowego dobra.

Standardy i technologie NFT

Chociaż każdy NFT jest unikalny, większość z nich używa wspólnych standardów. Pozwala to na swobodne obracanie nimi na różnych stronach i platformach oraz zapewnia, że tokeny będą działały podobnie. Poniżej przedstawiamy główne standardy i podstawowe technologie związane z NFT.

Najpopularniejsze standardy NFT

Blockchain jako baza NFT

Blockchain stanowi podstawę dla NFT. Wszyscy użytkownicy widzą historię własności i transakcji każdego tokena. Najpopularniejszą siecią zaawansowanych NFT jest Ethereum, ale rozwijają się też inne blockchainy takie jak Solana, Cardano czy Flow. Wiele z nich ma niższe opłaty. Pliki powiązane z NFT (obrazy, muzyka itp.) często przechowywane są w sieciach takich jak IPFS, dzięki czemu są dostępne nawet jeśli jedna strona zniknie z sieci.

Jak wykorzystuje się NFT?

NFT szybko znalazły szerokie zastosowanie. Ich wyjątkowość daje wiele nowych możliwości. Oto najważniejsze obszary, gdzie wykorzystuje się NFT:

• Cyfrowa sztuka i kolekcjonerstwo – Artyści mogą sprzedawać cyfrowe prace jako oryginały. Dzięki NFT łatwiej udowodnić, kto jest właścicielem i artysta może zarobić na dalszych odsprzedażach. Znane kolekcje, takie jak CryptoPunks czy Bored Ape Yacht Club, cieszą się dużą popularnością.
• Gry komputerowe – NFT dają możliwość posiadania wyjątkowych przedmiotów w grach lub wirtualnych postaci. Można nimi handlować poza grą, a gracze mają prawdziwą własność nad cyfrowymi przedmiotami.
• Muzyka i multimedia – Twórcy mogą sprzedawać utwory jako NFT, oferować limitowane wersje lub specjalny dostęp dla fanów.
• Metawersum i wirtualne nieruchomości – Wirtualne działki lub przedmioty w cyfrowych światach to coraz popularniejsza kategoria NFT.
• Sport i budowanie marki osobistej – Sportowcy, kluby i influencerzy wypuszczają cyfrowe karty czy gadżety jako NFT, na których można zarabiać lub dzięki nim uzyskać dostęp do dodatkowych korzyści.

Jak stworzyć i handlować NFT? Prosty przewodnik

Wejście w NFT może wydawać się trudne, ale poniższy prosty przewodnik pokazuje, jak zacząć:

1. Załóż portfel kryptowalutowy (wallet): Najpopularniejsze to MetaMask lub Trust Wallet. Służy on do obsługi NFT i trzymania cyfrowych tokenów.
2. Wybierz platformę do tworzenia NFT: Najczęściej używane są OpenSea, Rarible, Foundation. Zakładasz konto i łączysz portfel.
3. Stwórz token NFT: Dodaj plik (obraz, utwór itd.), uzupełnij opis, nazwę i właściwości. Potwierdź transakcję i zapisz NFT na blockchainie. Często trzeba zapłacić opłatę za transakcję („gas fee”).

Najpopularniejsze miejsca do handlu NFT

Bezpieczne przechowywanie NFT

• Portfele sprzętowe (hardware wallets): Trzymają klucze offline, np. Ledger lub Trezor – polecane dla większych zasobów.
• Portfele programowe (software wallets): Np. MetaMask, Trust Wallet – łatwiejsze w użyciu na co dzień.
• Podstawowe zasady bezpieczeństwa: Silne hasło, uwierzytelnianie dwuskładnikowe, nieudostępnianie frazy odzyskiwania i regularne robienie kopii zapasowej.

Rynek NFT: aktualna sytuacja i trendy

Rynek NFT rozwija się bardzo szybko, chociaż jest jeszcze stosunkowo młody. Największy wzrost zainteresowania nastąpił w 2021 roku – wtedy rekordowo drogie transakcje cyfrowych dzieł sztuki przyciągnęły uwagę mediów, gwiazd i firm. Wartość rynku sięga miliardów euro/dolarów. W Polsce także robi się coraz popularniej, choć jeszcze jesteśmy początkowej fazie rozwoju rynku.

Czy NFT to dobra inwestycja?

• Wartość NFT może rosnąć, jeśli token jest rzadki, popularny lub pożądany.
• Rynek jest jednak bardzo niestabilny, ceny mogą gwałtownie spaść.
• Trzeba pamiętać, że inwestowanie w NFT niesie duże ryzyko i nie jest dla każdego.

Perspektywy NFT

Przyszłość NFT wygląda obiecująco. Mogą znaleźć zastosowanie w wielu branżach, nie tylko w sztuce czy grach – np. jako cyfrowe certyfikaty, bilety, identyfikatory czy potwierdzenia własności. Połączenie NFT z innymi technologiami, np. wirtualną rzeczywistością lub zdecentralizowanym internetem (Web3), będzie najpewniej jeszcze mocniej rozwijać tę branżę.

Najważniejsze wyzwania i ryzyka NFT

Warto także wiedzieć o problemach i zagrożeniach związanych z NFT:

Prawne uwarunkowania NFT w Polsce i Europie

• Brakuje jeszcze jasnych, szczegółowych przepisów dotyczących NFT.
• W niektórych przypadkach NFT mogą podlegać podatkom (np. dochodowy, VAT, od zysków kapitałowych).
• Prawa autorskie zwykle nie przechodzą na posiadacza NFT bez dodatkowej umowy.

Najpopularniejsze zagrożenia i oszustwa na rynku NFT

• Kradzież cudzej sztuki i mintowanie (generowanie NFT) nie swoich prac.
• Phishing – wyłudzanie danych do portfela oraz fraudy przy sprzedaży.
• Błędy w smart kontraktach mogą prowadzić do utraty tokenów.

Wpływ NFT na środowisko

• Mintowanie NFT zużywało kiedyś dużo energii na blockchainach typu Proof-of-Work (PoW).
• Po zmianie Ethereum na Proof-of-Stake (PoS), zużycie energii spadło o ponad 99%.
• Powstają też nowe, bardziej ekologiczne rozwiązania NFT.

Aspekty etyczne

• Posiadanie NFT to nie to samo, co posiadanie praw autorskich do dzieła.
• Rynek NFT czasem przypomina spekulacje i może być ryzykowny dla niedoświadczonych osób.

FAQ i podstawowe pojęcia NFT

Najczęściej zadawane pytania

• Czy NFT są legalne w Polsce? Tak, NFT są legalne, nie ma zakazu handlu czy tworzenia takich tokenów.
• Czy mogę skopiować obraz z NFT? Możesz zapisać kopię pliku, ale nie będziesz właścicielem NFT zapisanym na blockchainie. NFT to dowód własności, nie prawo autorskie.
• Czy NFT przechowuje cały plik? Zazwyczaj nie – NFT zawiera tylko link i metadane prowadzące do pliku, często w zdecentralizowanej sieci (np. IPFS).
• Jakie opłaty wiążą się z NFT? Tworzenie i handel NFT wymaga opłat transakcyjnych (gas fee) zależnych od obciążenia sieci oraz prowizji platform.

Słowniczek najpopularniejszych pojęć NFT