Świadczenie „Aktywnie w pracy”, często określane jako „babciowe”, to część programu „Aktywny Rodzic”. Program ten ma pomóc rodzicom łączyć życie zawodowe z opieką nad małymi dziećmi. To jedno z trzech nowych świadczeń, które zastępują wcześniejsze wsparcie – takie jak Rodzinny Kapitał Opiekuńczy lub dopłaty do żłobka. Głównym celem świadczenia jest przekazanie pieniędzy rodzicom lub opiekunom, którzy pracują i samodzielnie organizują opiekę nad dzieckiem w wieku od 12 do 35 miesięcy, zamiast korzystać z żłobka czy instytucji opiekuńczych.
Program „Aktywny Rodzic” zaczął obowiązywać 1 października 2024 roku, a „Aktywnie w pracy” to jego jedno z głównych rozwiązań. Program ma pomóc rodzicom wrócić do pracy po urlopie macierzyńskim lub wychowawczym i poprawić sytuację finansową rodzin, jednocześnie zapewniając dzieciom właściwą opiekę.
Co to jest świadczenie aktywnie w pracy?
Świadczenie „Aktywnie w pracy” to pomoc finansowa dla rodziców czy opiekunów, którzy pracują i mają dziecko w odpowiednim wieku, ale nie wysyłają go do żłobka, klubu dziecięcego ani nie korzystają z dziennego opiekuna. Ta pomoc służy głównie pokryciu kosztów opieki nad dzieckiem, gdy rodzice pracują.
W odróżnieniu od świadczenia „Aktywnie w żłobku”, które trafia bezpośrednio do instytucji, „babciowe” przekazywane jest na konto rodzica. Dzięki temu rodzic może sam wybrać opiekę – na przykład zatrudnić nianię, poprosić o pomoc babcię albo wybrać inne rozwiązanie, które najlepiej pasuje do ich sytuacji.
Jak działa świadczenie aktywnie w pracy?
„Aktywnie w pracy” polega na miesięcznych przelewach dla rodziców lub opiekunów dzieci w wieku od 12 do 35 miesięcy, którzy pracują. Warunkiem jest podjęcie pracy przez oboje rodziców (albo rodzica samotnie wychowującego dziecko) i niekorzystanie z opieki w żłobku czy klubie dziecięcym. Chodzi o to, by pomóc rodzicom, którzy muszą sami zadbać o opiekę dziecka, obniżyć koszty z tym związane.
Świadczenie pomaga pokryć wydatki na opiekę, pozwala na lepsze zarządzanie domowym budżetem i wybór najlepszego dla rodziny sposobu opieki. To przydatne szczególnie wtedy, gdy dzieci nie chodzą do żłobka czy przedszkola.
Kto może skorzystać z programu aktywnie w pracy?
Świadczenie adresowane jest do pracujących rodziców lub opiekunów dziecka w wieku 12-35 miesięcy. Mogą to być małżeństwa, pary żyjące razem, osoby samotnie wychowujące dziecko, a także rodziny po rozwodzie lub sprawujące opiekę naprzemienną (wtedy świadczenie jest dzielone na pół). Prawo mają również opiekunowie faktyczni (osoby czekające na adopcję), rodziny zastępcze czy prowadzący rodzinne domy dziecka.
Podstawa prawna i ważne informacje o aktywnie w pracy
Program „Aktywny Rodzic” i świadczenie „Aktywnie w pracy” wynikają z ustawy z 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w pracy i wychowywaniu dziecka. Ustawa ta zaczęła działać 1 października 2024 roku i zmieniła wcześniejsze przepisy dotyczące pomocy rodzinom.
Znajomość tej ustawy ułatwi poprawne staranie się o świadczenie – przepisy dokładnie określają, komu i kiedy należy się wsparcie, ile wynosi oraz jak złożyć wniosek.
Jakie przepisy regulują świadczenie aktywnie w pracy?
Główną podstawą prawną jest wspomniana ustawa z 15 maja 2024 roku. To tam można znaleźć szczegóły – kto może dostać świadczenie, jaka jest definicja osoby aktywnej zawodowo oraz jaki wiek dziecka umożliwia otrzymanie wsparcia.
Ta ustawa zlikwidowała też poprzednie przepisy o Rodzinnym Kapitale Opiekuńczym i dopłatach do żłobka – od 1 października 2024 obowiązują nowe zasady dla rodziców dzieci do 3 lat. Warto dobrze znać te przepisy przed złożeniem wniosku.
Aktualne zmiany w programie
Pojawienie się programu „Aktywny Rodzic” i świadczenia „Aktywnie w pracy” wprowadziło duże zmiany dla rodzin. Nowe zasady zastąpiły wcześniejsze formy pomocy dla rodziców małych dzieci. Rodzice dzieci w wieku 12-35 miesięcy mogą od października 2024 składać wnioski o jedno z nowych świadczeń.
Dobrze jest śledzić możliwe przyszłe zmiany i aktualne informacje dotyczące tego programu, najlepiej na stronach rządowych i ZUS, gdzie pojawiają się oficjalne komunikaty i wyjaśnienia.
Kto skorzysta z wydłużonego świadczenia aktywnie w pracy?
Świadczenie przysługuje rodzicom i prawnym opiekunom dzieci w wieku 12-35 miesięcy, którzy spełniają warunek bycia aktywnym zawodowo. Wsparcie jest dla tych rodzin, które mimo obowiązków rodzicielskich wracają lub pozostają w pracy i płacą za opiekę nad dzieckiem.
Świadczenie to nie zależy od wysokości dochodów, co różni je od wielu wcześniejszych programów wsparcia. Liczy się jedynie spełnienie wymogu pracy zawodowej, co jest jasno określone w ustawie.
Jakie są zasady otrzymania świadczenia?
Trzeba spełnić kilka ważnych warunków, by dostać „Aktywnie w pracy”:
- Być pracującym rodzicem albo opiekunem dziecka w wieku 12-35 miesięcy. Praca rozumiana jest szeroko – umowa o pracę, umowa zlecenie, własna działalność, praca w gospodarstwie rolnym czy na podstawie służby.
- Podstawa do naliczania składek emerytalnych i rentowych musi wynosić co najmniej 50% pensji minimalnej (jeśli samodzielny rodzic – 100%).
- Dziecko nie może jednocześnie uczęszczać do żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola ani być pod opieką dziennego opiekuna, jeśli na tą opiekę pobierane jest inne świadczenie „Aktywny Rodzic”.
- Prawo do świadczenia mają obywatele Polski mieszkający w kraju oraz cudzoziemcy spełniający wymogi pobytu i pracy.
- Nie można być pozbawionym praw rodzicielskich ani pobierać podobnego świadczenia na to dziecko za granicą (chyba że przepisy międzynarodowe pozwalają inaczej).
Kto nie może otrzymać świadczenia?
Świadczenie nie należy się osobom, które:
- Nie pracują w rozumieniu ustawy (np. przebywają na urlopie wychowawczym, mają zawieszoną działalność).
- Ich dziecko chodzi do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub korzystają z opiekuna dziennego i na to pobierane jest inne świadczenie „Aktywny Rodzic”.
- Są pozbawieni władzy rodzicielskiej.
- Pobierają podobną pomoc za granicą (chyba że inne przepisy to dopuszczają).
Jaka jest kwota świadczenia aktywnie w pracy?
Wysokość świadczenia „Aktywnie w pracy” jest ustalona i nie zmienia się co miesiąc. Świadczenie wypłacane jest co miesiąc, więc rodzina łatwo może zaplanować swój budżet.
Jest to realna pomoc, która pozwala pokryć wydatki na samodzielnie zorganizowaną opiekę nad dzieckiem.
Ile wynosi świadczenie miesięcznie?
| Rodzaj sytuacji | Miesięczna kwota świadczenia |
|---|---|
| Zwykła sytuacja (dziecko zdrowe, spełnia warunki wieku) | 1500 zł |
| Dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności wymagające stałej lub długotrwałej opieki | 1900 zł |
Jak długo wypłacane jest świadczenie?
Świadczenie przyznawane jest od miesiąca, w którym dziecko kończy 12 miesięcy, do końca miesiąca, w którym kończy 35 miesięcy. To oznacza, że maksymalnie można pobierać świadczenie przez 24 miesiące. Trzeba jednak złożyć wniosek we właściwym miesiącu, by nie stracić prawa od początku uprawnionego okresu.
Jak złożyć wniosek o aktywnie w pracy?
Proces składania wniosków jest prosty i odbywa się przez internet. Takie rozwiązanie przyspiesza obsługę i pozwala szybciej otrzymać świadczenie.
Wniosek wysyła się przez wybrane platformy obsługiwane przez ZUS – to ta instytucja wypłaca świadczenie.
Kiedy składa się wniosek?
Wniosek można składać od 1 października 2024 roku. By uzyskać świadczenie od miesiąca, w którym dziecko kończy 12 miesięcy, należy złożyć wniosek w tym właśnie miesiącu. Jeśli zrobisz to później, świadczenie będzie wypłacane od miesiąca, w którym złożono wniosek. Nie ma możliwości wypłaty z wyrównaniem za wcześniejsze miesiące, jeśli złożysz wniosek z opóźnieniem.
Gdzie i jak złożyć wniosek internetowy?
Wniosek składa się wyłącznie online. Do wyboru są następujące opcje:
- Platforma Usług Elektronicznych (PUE/eZUS) ZUS
- Aplikacja mobilna mZUS
- Portal Emp@tia (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej)
- Wybrane banki, jeśli wprowadziły taką funkcję
Jakie dokumenty trzeba przygotować?
Do wniosku będziesz potrzebować:
- Dane osobowe osoby składającej wniosek
- Dane drugiego rodzica lub osoby wspólnie wychowującej
- Informacje o pracy (w tym ewentualnie wykonywanej za granicą: UE, EFTA, Wielka Brytania)
- Dane dzieci objętych wnioskiem
- Numer konta bankowego do wypłaty
Czasami mogą być potrzebne dodatkowe dokumenty (np. dokumenty potwierdzające adopcję lub opiekę zastępczą, orzeczenie o opiece naprzemiennej, pozwolenie na pobyt/pracę w Polsce w przypadku cudzoziemców). ZUS może też poprosić o inne dokumenty, jeśli będą potrzebne podczas sprawdzania wniosku.
Jak długo czeka się na decyzję?
ZUS ma do 2 miesięcy na rozpatrzenie pełnego wniosku. Jeżeli jednak wniosek jest niekompletny lub są w nim błędy, czas liczony jest od momentu ich poprawienia. Informacja o potrzebie uzupełnienia dokumentów przyjdzie przez PUE/eZUS – brak odpowiedzi może oznaczać, że wniosek nie zostanie rozpatrzony.
Decyzja o świadczeniu pojawi się na portalu PUE/eZUS. Nawet jeśli złożysz wniosek przez inną platformę, informacje o decyzji znajdziesz właśnie na ZUS-owskiej platformie elektronicznej. Dobrze jest sprawdzać swój profil po złożeniu wniosku.
Najczęstsze pytania i trudności dotyczące świadczenia aktywnie w pracy
Po wprowadzeniu nowego świadczenia pojawiło się wiele pytań – głównie o to, jak można łączyć je z innymi formami pomocy, czy jak postępować w trudniejszych sytuacjach.
Poniżej kilka najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi, które mogą pomóc w sprawnym przejściu przez cały proces:
Czy można jednocześnie korzystać z innych świadczeń?
Nie można pobierać więcej niż jednego świadczenia z programu „Aktywny Rodzic” na to samo dziecko w tym samym czasie. Trzeba więc wybrać, czy decydujemy się na „Aktywnie w pracy”, „Aktywnie w żłobku” czy „Aktywnie w domu” dla każdego z dzieci w danym miesiącu.
Możesz zmieniać rodzaj świadczenia – np. rezygnować z jednego i przechodzić na inne, gdy zmieni się sytuacja rodzinna (np. po zapisaniu lub wypisaniu dziecka ze żłobka).
Jak się odwołać od odmowy przyznania świadczenia?
Jeśli ZUS odmówi przyznania świadczenia, masz 14 dni od daty otrzymania decyzji na złożenie odwołania do Prezesa ZUS (przez oddział, który wydał decyzję). Warto dokładnie wytłumaczyć, dlaczego decyzja jest twoim zdaniem błędna i dołączyć dokumenty, które potwierdzają spełnienie wymogów. ZUS ponownie sprawdzi sprawę na podstawie nowych wyjaśnień.
Z jakiego wsparcia i kontaktu można skorzystać w ZUS?
ZUS pomaga we wszystkich sprawach związanych z programem. Możesz:
- Odwiedzić dowolny oddział ZUS
- Umówić się na e-wizytę
- Zadzwonić: (22) 560 16 00 (pon-pt 7:00-18:00)
- Napisać: [email protected]
- Korzystać z PUE/eZUS, gdzie dostępna jest cała korespondencja dotycząca twojej sprawy
Jeśli stracisz pracę w czasie pobierania świadczenia, nie tracisz go od razu – możesz jeszcze przez jeden miesiąc pobierać pieniądze (maksymalnie dwa razy w całym okresie wypłat).
Program „Aktywny Rodzic” i świadczenie „Aktywnie w pracy” to duża wygoda dla rodzin z małymi dziećmi. Ułatwia wybór sposobu opieki i powrót do pracy, a to poprawia sytuację domową i finansową.
Dobrze jest znać zasady programu, by sprawnie starać się o pomoc. W razie wątpliwości, zawsze można zapytać w ZUS, korzystając z dostępnych opcji kontaktu.
