Czy pomidor to owoc?

Czy pomidor to owoc czy warzywo?

Pomidory są dobrze znane i lubiane – dodajemy je do sałatek, zup, sosów, albo po prostu kroimy na kanapkę. Często spotykamy je w kolorze czerwonym, ale mogą być też żółte lub fioletowe. Jednak czy wiesz, czy pomidor to owoc, czy może jednak warzywo? Temat wydaje się prosty, ale odpowiedź zaskakuje: według nauki pomidor jest owocem!

Zamieszanie powstaje przez to, że różnie opisujemy pomidora w nauce, a inaczej w kuchni. W gotowaniu traktujemy go jak warzywo, bo zwykle pojawia się w słonych daniach. Jednak nauka, czyli botanika, ma swoje ścisłe zasady, według których pomidor należy do owoców. Zobaczmy, skąd się wzięło to przekonanie i dlaczego odpowiedź nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać.

Botaniczna definicja owocu i warzywa

Aby wyjaśnić, dlaczego pomidor jest owocem, trzeba zobaczyć, jak botanik określa owoce i warzywa. Botanika – nauka o roślinach – dokładnie opisuje, czym są te części rośliny.

Owoce, według botaniki, powstają z dojrzałego zalążka kwiatu rośliny. Główna rola owocu to ochrona nasion i pomoc w ich rozprzestrzenianiu. Owoce wyrastają z kwiatów i zawsze mają w środku nasiona. Przykłady klasycznych owoców to:

• jabłko
• gruszka
• śliwka
• wiśnia

Z kolei warzywa to większa grupa, bo obejmują pozostałe jadalne części roślin, które nie są owocami w sensie naukowym. Mogą to być:

• liście (np. sałata, szpinak)
• łodygi (np. seler naciowy, szparagi)
• korzenie (np. marchew, pietruszka)
• kwiaty (np. brokuł, kalafior)

Te części rośliny nie zawierają nasion i nie powstają bezpośrednio z kwiatów jak owoce.

Czy pomidor to owoc według nauki?

Patrząc na naukowe definicje, sprawa jest jasna: pomidor to owoc. Dlaczego? Ponieważ, tak jak papryka czy ogórek, powstaje z kwiatu i rosną w nim nasiona. Te nasiona w miąższu mogą dać nową roślinę, jeśli trafią do ziemi. Samo słowo „pomidor” pochodzi z włoskiego „pomodoro” (czyli „złote jabłko”) – a jabłka to też owoce!

Z naukowego punktu widzenia, pomidor to rodzaj jagody. To oznacza, że zarówno miąższ, jak i nasiona znajdują się wewnątrz miękkiej skórki. Nie wszystkie owoce, które nazywamy „jagodami” w codziennym języku, są nimi naukowo (np. truskawka i malina nimi nie są). Natomiast pomidor, winogrono czy banan to prawdziwe jagody według botaniki. Jadąc według tej wiedzy, można powiedzieć – pomidor jest jagodą!

Kuchenne podejście do pomidora

Dlaczego w gotowaniu pomidora nazywamy warzywem? To zależy od tego, jak go używamy. W kuchni owoce to zazwyczaj słodkie produkty, które jemy na surowo lub w deserach. Warzywa są raczej używane do dań głównych, zup, przystawek czy sosów, a ich smak jest zwykle mniej słodki.

Pomidory, mimo że są owocami według botaniki, najczęściej pojawiają się w potrawach na słono: w sałatkach, zupach, sosach, zapiekankach. Mało kto je pomidora jako słodycz, jak np. jabłko czy gruszkę. Dlatego przyjęło się, że pomidor to warzywo – i tak wpisuje się to nawet w oficjalnych dokumentach i podatkach.

Pomidory w kuchni – jak je widzimy?

W gotowaniu pomidor pełni funkcję warzywa. Dzięki swojemu smakowi, zapachowi i konsystencji łączy się z innymi słonymi składnikami. Taka kulinarna klasyfikacja jest praktyczna dla kucharzy i domowych kucharzy.

Przykładowy polski obiad bardzo często ma zupę pomidorową, sałatkę z pomidorów, sos pomidorowy do klopsików czy gołąbków. Rzadko używamy go na słodko (choć można go spotkać np. w dżemach czy wypiekach).

Jak klasyfikują pomidora kucharze?

• W praktyce kuchennej przyjmuje się, że pomidor to warzywo.
• Jest dodatkiem do wytrawnych dań: sałatek, zup, sosów.
• Można go użyć na świeżo, piec, faszerować, suszyć, grillować.
• Dobrze łączy się z cebulą, bazylią, czosnkiem i oliwą.

Powszechne mity i ciekawostki o pomidorach

Temat, czy pomidor jest owocem czy warzywem, wzbudził wiele nieporozumień, a nawet dotarł do sądu! W 1893 roku Sąd Najwyższy USA musiał zdecydować, czy pomidor to owoc czy warzywo. W grę wchodziły podatki – owoce były tańsze w imporcie. Mimo naukowej definicji sąd uznał, że pomidor to warzywo, powołując się na kulinarne użycie.

Częste błędy i ciekawostki

• Często mówimy, że pomidor to tylko warzywo, co nie zgadza się z nauką.
• Nazwa pomidor wywodzi się z włoskiego i oznacza ‘złote jabłko’.
• Pierwsze opisy pomidorów w Europie pojawiły się w XVI wieku, a niektóre nazwy sugerowały nawet właściwości lecznicze lub afrodyzjakalne.
• Pomidory są bardzo zdrowe, zawierają dużo wody (około 94%) i mało kalorii (18-22 kcal w 100g).

Żółte odmiany pomidorów są na ogół słodsze i mają więcej cukru niż tradycyjne czerwone. Likopen nadaje pomidorom ich intensywny kolor i jest bardzo silnym przeciwutleniaczem.

Czy pomidor to owoc? Podsumowanie

Podsumowując: według botaniki pomidor to owoc, a dokładniej jagoda. W kuchni jednak zaliczamy go do warzyw – ze względu na jego wytrawny smak i miejsce w przepisach. Obie odpowiedzi są poprawne, zależy to od punktu widzenia.

Bez względu na to, jak go nazwiesz, pomidor jest bardzo zdrowy. Zawiera błonnik, witaminy (C, K, E, B9 – czyli kwas foliowy) i minerały (potas, magnez, żelazo, fosfor, wapń). Najważniejszy składnik to likopen, który chroni komórki i wspiera serce oraz skórę. Likopen może zapobiegać niektórym nowotworom i dba o naszą odporność. Pomidory wpływają też pozytywnie na oczy, bo mają luteinę i zeaksantynę. Co ciekawe, przetwory z pomidorów, jak keczup czy koncentrat, nadal zachowują te dobre właściwości, a nawet mają więcej likopenu niż surowe warzywo. Pomidory można jeść na surowo, gotować, suszyć, piec czy używać nawet do nietypowych słodkich potraw.

Pomidory są nie tylko smaczne, ale i bardzo zdrowe, niezależnie od tego, czy mówisz o nich owoc czy warzywo!